Golfdepressie

Wie mij een beetje kent, weet dat mijn mentale gezondheid nog wel eens te wensen overlaat, en dat is nog mild uitgedrukt. Ik lijd aan terugkerende depressies die mijn leven ontwrichten. Met de jaren heb ik geleerd er met behulp van medicatie, therapie en aangeleerd gedrag zo goed en zo kwaad als het gaat mee om te gaan, maar wennen zal het nooit. Mentale kwetsbaarheid is een onderwerp dat hoog op mijn agenda staat, omdat er nog steeds een taboe op rust. Gelukkig wordt er tegenwoordig al in minder besmuikte termen gesproken over depressies, medicatie en therapie, maar er zijn nog altijd veel kringen waarin men er liever niet over praat.

Sterke mensen

Zo was het ook lang in de sportwereld. Sport was een aangelegenheid van sterke mensen, mannen met name, die gebrand waren op het behalen van overwinningen. Bij verlies of andere tegenslag schudden ze een keer met het hoofd, haalden diep adem en vervolgden hun noeste arbeid. Sporthelden waren helden omdat ze de haast onmenselijke kracht bezaten om alles van zich af te laten glijden en hun focus op fysiek presteren door niets te laten verbreken. Maar die eigenschap is grotendeels precies wat hij lijkt: onmenselijk. En dat hebben we geweten. De geschiedenis staat bol van de sporthelden die onderdoor gingen aan de verwachtingen van het publiek. Een van de schrijnendste voorbeelden vind ik nog altijd Marco Pantani - ik heb zitten janken tijdens het bekijken van de documentaire over zijn carrière.

Even kwijt

De laatste jaren lijkt hier verandering in te komen. Enkele prominente sporters hebben aangegeven last te hebben van mentale problemen, in ons eigen land is Tom Dumoulin misschien wel het grootste voorbeeld. De druk is te groot, ze hebben geen enkel plezier meer in hun sport, daardoor presteren ze minder, en dat leidt tot een vicieuze cirkel. Deze negatieve spiraal is voor het publiek waarschijnlijk herkenbaarder dan de onaantastbare onoverwinnelijkheid: we hebben allemaal wel eens dagen dat we piekeren en fouten maken. Dat we het even kwijt zijn.

Hoewel ik niemand zo’n dip gun, deed het me toch deugd dat golfer Joost Luiten een paar maanden geleden aankondigde een golfpauze in te lassen. In Hamburg sloeg hij drie ballen achter elkaar het water in, en verdween toen van de baan. Een rugblessure, zo liet hij aanvankelijk weten. Maar niet lang daarna schreef hij op zijn website dat zijn probleem van een andere aard was: mentaal. “Ik mis op de golfbaan de energie, krijg het op de een of andere manier niet rond in mijn hoofd, raak heel snel gefrustreerd. Misschien is het een soort burn-out of noem het een golfdepressie.”

Het is ontzettend dapper dat hij het beestje bij de naam noemt, en laten we eerlijk zijn, iedereen herkent Luitens verhaal

Het is ontzettend dapper dat hij het beestje bij de naam noemt, en laten we eerlijk zijn: of je nou prof of beginnend amateur bent, iedereen herkent Luitens verhaal. Golf is bij uitstek een mentale sport, soms lijkt het compleet ongrijpbaar waarom je swing opeens niet meer deugt. De juiste mindset, een combinatie tussen gezonde spanning, ontspanning en zelfzekerheid, is een absolute must om überhaupt een bal fatsoenlijk te kunnen raken. Logisch dat dat soms even niet lukt, ook niet als je prof bent.

Menselijk

Maar er open over zijn is een tweede. Niet veel sporters doen dat. Dat erkent Luiten ook. “Ik weet dat veel mensen dit soort periodes meemaken in hun leven en dat geldt zeker voor golfers op de Tour. De meeste verhalen komen niet naar buiten, maar geloof me, heel veel collega’s van mij kampen of kampten met soortgelijke problemen.”

Wanneer je over mentale kwetsbaarheid spreekt, dan maak je jezelf kwetsbaar voor commentaar en grappen. Natuurlijk volgden die ook op Luitens bekentenis. Maar wat me opvalt is dat het overgrote deel van het commentaar, zelfs op haatmedium Twitter, positief is. Men noemt Luiten dapper en wenst hem sterkte. Dat doet vermoeden dat de golfwereld klaar is om het over mentale gezondheid te hebben, en dat is een prettige constatering. Laten we onze sporthelden durven zien zoals ze zijn: menselijk. Dat maakt sport voor iedereen leuker.