In vogelvlucht
In vogelvlucht
Begin deze eeuw zette een groep van biologen, landbouwkundigen en baanarchitecten de eerste spade in een stuk akkerland aan de zuidrand van de Veluwe, ingeklemd tussen de Ginkelse en Doorwerthsche Heide en de dorpen Renkum en Heelsum. Op de plek waar zich in de ijstijd, zo’n tweehonderdduizend jaar geleden, een grote gletsjer bevond, en in 1944 Britse militairen uit de lucht kwamen vallen, moest een authentiek Veluws natuur- en golflandschap worden geboetseerd. Twee decennia later ervaar je op de heuvelachtige heidevlaktes van Golfclub Heelsum dat er bijzondere dingen gebeuren als de natuur een handje wordt geholpen, en blijkt dat de constant voortbewegende biotoop het groene, geschapen fundament op prachtige wijze verrijkt als het speelruimte krijgt.
Op het stuk grond waar nu Golfclub Heelsum ligt, daalden in 1944 tijdens de Slag om Arnhem tientallen Britse gliders en parachutisten neer tijdens de Market Garden-operatie. Eén van hen was Tom Hicks, die de oorlog ondanks krijgsgevangenschap overleefde. Hij werd, tot zijn dood in 2021, jaarlijks op Golfclub Heelsum geëerd. Een deel van de baan staat in het teken van Hicks en zijn medeveteranen: één van de drie lussen draagt de naam Airborne, en pal voor het clubhuis ligt aan het water een replica van een van de Airborne-toestellen.
Baancommissaris - “We hebben hier een authentieke baan gecreëerd met historie, met smoel. Maar: wel een vriendelijk smoel. Vriendelijkheid, openheid en gastvrijheid kenmerken deze baan.”
Vanaf de vierde tee van Sandr, een van de drie lussen op Heelsum, kun je vrijwel het hele jaar van rechts naar links de primaire facetten van het Veluwse baanontwerp in je opnemen: sierlijk glooiend graslandschap, ingekleurd met groen-paarse penseelstreken van heide en jeneverbessen, knipperende toefjes geel van de gaspeldoorn en donkergroene accenten van triomfantelijke vliegendennen en jeneverbessen. In totaal prijken op deze vierseizoenenbaan meer dan driehonderd inheemse soorten flora, waarvan slechts een klein deel is aangeplant; de meeste zijn vanuit alle windstreken komen aanwaaien of door onder meer sperwers, veldleeuweriken en patrijzen meegebracht. Het onderstreept de filosofie van de baan: alles is overal, het milieu selecteert.
Op de baan is de geschiedenis door de grondleggers opgegraven, en word je op allerlei manieren de prehistorie in geworpen. In de lussen Sandr en Helsum vind je kronkels van kilometerslange blootgelegde droogdalen – oude smeltwaterrivieren die dicht zijn gestoven met zand – met Scandinavisch gesteente dat duizenden jaren onderweg is geweest, en in deze voormalige vallei loop je op onbewaakte en geruisloze momenten, tussen de buntgraspollen, zonnebadende zandhagedisjes tegen het lijf. Het echte oergevoel. Bij zonsopkomst tref je er de afdrukken van verscheidene, wat meer hedendaagse diersoorten aan: de zanderige dierensnelweg is onderdeel van de nachtelijke route van onder andere Ginkelse dassen, marters en vossen, die door de écht vroege vogels nog waar te nemen zijn.
Greenkeeper - “Mijn favoriete plek is de Airborne-hoek tegen achterste rand. Je bent mooi afgesloten door bos aan de ene kant, maar hebt een prachtig uitzicht op de baan.”
De natuur is op deze baan constant in beweging, haar aangezicht verandert met het seizoen. Daar waar ze in de winter nog steeds dankbaar groen aangekleed is, fleurt ze op zodra het voorjaar komt. Kruiden schieten uit de grond en de margrieten en wilde marjolein zetten de rough in lichterlaaie, geflankeerd door gele gaspeldoorns, bremstruiken en sint-janskruid. Wanneer de zomer op volle toeren is, kleurt de heide in de rough prachtig lila. Rozen en rozenbottel zorgen voor rode accenten, het rood zwenkgras op de greens en fairways krijgt een verleidelijke, warme gloed. Bloemfanaten kunnen zich vergapen aan de Kartuizer anjer en de kruipenbrem, die zich geleidelijk over de baan uitbreiden.
Ook het Heelsums dierenrijk houdt zich allerminst gedeisd. In het voorjaar scheren fiere torenvalken en hongerige buizerds over de toppen van de zomereiken, berken en kastanjebomen, op zoek naar kleine snacks. Bij de vijver voor het clubhuis staan parmantige ijsvogeltjes te vissen, in de luwte van de struwelen zie je zo nu en dan zelfs een roodborsttapuit en rondom de wilde penen in de Airborne-lus cirkelen enorme geel-blauwe koninginnenpages. Wie zelf honger (en een boodschappentasje) heeft, kan zich na een grote ronde van zes kilometer tegoed doen aan wilde peen, venkel, rozemarijn en jeneverbessen. De hazen laten zich wat lastiger vangen.
