John Dunn, derde van rechts, met links van hem zijn zoon Bertram - Bertie - Dunn, de latere professional van de Noordwijkse Golf Club (± 1901).

John Dunn en de introductie van golf in Nederland

John Dunn, derde van rechts, met links van hem zijn zoon Bertram - Bertie - Dunn, de latere professional van de Noordwijkse (± 1901).
Een artikel van Arnout Janmaat, archivaris van de NGF. Het artikel is eerder verschenen in het clubblad Approach van de Koninklijke Haagsche.

John Dunn (1860-1932)

In 1893 legde John Duncan Dunn (1874-1951) de eerste negen holes van The Hague Golf Club (de huidige Koninklijke Haagsche) aan. In het Boek der Sporten (1900) lezen we dat hij vervolgens banen aanlegde in Doorn, Arnhem en Hilversum. 

Dunn was niet alleen architect van de eerste Nederlandse banen, hij gaf er tot 1895 ook les. De volgende jaren zou hij nog vele nieuwe banen aanleggen in Amerika. 

Op voorspraak van John Duncan Dunn nam de Haagsche Golf Club
de hoedenverkoper en naamgenoot John Dunn in dienst als professional. Met deze ogenschijnlijk vreemde beslissing begon de carrière van ‘hoedenverkoper’ John Dunn op de Haagsche. 

Maar waarom contracteerde de Haagsche Golf Club in hemelsnaam een hoedenmaker als golfprofessional? Tot op heden was er geen overtuigend antwoord op deze vraag. John Duncan Dunn zou zijn vriend en naamgenoot de hoedenmaker naar voren hebben geschoven, wetende dat deze maar een matig golfspeler was. Recente aanwinsten in het Nederlands Golf Archief werpen echter een nieuw licht op het waarom van deze aanstelling.

Op 2 december 1893 verscheen een advertentie in het weekblad De Athleet over golf. Het was de eerste golfadvertentie in Nederland. Onder de titel ‘Golf in Holland’ somde de auteur enkele aantrekkelijke eigenschappen van golf voor Nederlanders op. Golf was eind negentiende eeuw hét spel in Engeland met misschien wel een Nederlandse oorsprong. Er waren al enkele ‘velden’ waarop gespeeld kon worden, Haarlem wordt zelfs genoemd! Iedereen - man, vrouw, jong, oud, goed of slecht - kon plezier aan het spel beleven en bovendien: het spelen van golf was gezond. John Duncan Dunn was beschikbaar voor de
nodige lessen. 

De advertentie sloot af met een belangrijke mededeling: ‘Alle benodigdheden voor het spel kunnen verkregen worden bij John Dunn, Schoolstraat 28, Den Haag, eenig agent voor Gebrs. Dunn, Mitcham, Londen.’

Geïnteresseerden konden hun nieuwe golfuitrusting in 1893 dus kopen in de winkel aan Schoolstraat 28, waar ‘John Dunn - English Shoeshop’ gevestigd was. Dit was dezelfde John Dunn die later John Duncan Dunn zou opvolgen en bovendien geen hoeden- maar een schoenenverkoper was. 

Deze John Dunn werd in 1860 in Glasgow geboren als zoon van ‘blacksmith’ John Dunn en Margaret Dunn-Gibson. In 1882 trouwde hij met Elizabeth Campbell Bain, een spinster van beroep. Zelf was Dunn in die tijd werkzaam als ‘Bootsmanufacturers salesman’. 

In die hoedanigheid streek hij in de daaropvolgende jaren neer aan Spuistraat nummer 4 in Den Haag. Vanuit deze locatie was Dunn de enig agent in Nederland van de bekende firma R. en J. Dick uit Glasgow. Dit bedrijf was in de voorgaande decennia groot geworden door de productie en verkoop van goedkope schoenen met gutta percha zolen. De broers Dick waren gespecialiseerd in de verwerking van dit latexmateriaal uit Maleisië. Naast de verkoop van schoenen bloeide de firma door de wereldwijde aanleg van telegrafielijnen; gutta percha was bij uitstek geschikt voor het isoleren van elektrakabels. 
Maar nog veel belangrijker: R. en J. Dick fabriceerde de nieuwe gutta percha golfballen - gutti’s - die het golfspel sinds halverwege de negentiende eeuw zo drastisch hadden veranderd. John Dunn was in 1889 de Nederlandse vertegenwoordiger van dit bedrijf dat naast moderne tennis- en voetbalschoenen, drijfriemen en voetballen, waarschijnlijk ook de eerste gutti’s in Nederland verkocht.

Vier jaar later had John Dunn zijn eigen winkel aan de Schoolstraat, waar hij niet alleen schoenen verkocht maar ook volledige golfuitrustingen. Zijn leveranciers waren de broers Tom en Willy Dunn, respectievelijk de vader en de oom van John Duncan Dunn. Hoewel geen familie van de bekende golfdynastie Dunn hielp de schoenenverkoper John Dunn zijn naamgenoten met de verkoop voor hun golfartikelen. 

Net als bij andere Engelse sporten die het Europese vaste land veroverden had de introductie van golf ook een sterk commerciële achtergrond. De firma Dunn uit Mitcham liet John Duncan Dunn enkele banen aanleggen in Nederland, waarmee een nieuwe afzetmarkt voor de eigen producten was gecreëerd. Het schoenenmagazijn van John Dunn - feitelijk de eerste golfwinkel van Nederland - was hiervoor van cruciaal belang. De zaak aan de Schoolstraat bleek echter nog steeds niet rendabel: op 4 juni 1895 werd John Dunn failliet verklaard. In november van dat jaar stelde de Haagsche Golf Club op initiatief van William van Tuyll van Sersooskerken John Dunn aan. Een beslissing die nu heel wat logischer voorkomt dat eerder werd gedacht. De Haagsche kreeg met John Dunn een nieuwe ‘professional’ die bekend was met het spel en de firma Dunn uit Mitcham behield haar exclusieve positie binnen de Haagse golfkringen.

Interesse in de geschiedenis van golf, colf en kolf? Kijk op golfgeschiedenis.nl.

  • Paginadatum 2 april 2016
  • Auteur Arnout Janmaat, archivaris KNGF Commissie Erfgoed
}