Zeker ook op golfbanen kun je makkelijk tekenbeten oplopen. En die kunnen desastreuze gevolgen hebben, zoals de ziekte van Lyme. Let dus goed op, neem voorzorgsmaatregelen, controleer jezelf na elke ronde golf en volg deze tips op als je toch een tekenbeet ontdekt.
Teken komen niet uitsluitend voor in bossen, maar zijn overal te vinden waar natuur is: in achtertuinen, stadsparken, duinen en zeker ook op golfbanen. In Nederland worden jaarlijks zo'n 1,5 miljoen mensen gebeten door een teek. Teken kunnen actief zijn bij temperaturen boven de 5-7 graden. In 2014 nog kregen 23.500 mensen een rode ring- of vlekvormige uitslag op de huid, wat duidt op de ziekte van Lyme.
De ziekte van Lyme kan je oplopen door een beet van een met de Borrelia-bacterie besmette teek. Indien niet tijdig gediagnosticeerd en behandeld, kan de ziekte van Lyme een ernstige, invaliderende en chronische ziekte worden. Preventieve maatregelen, controleren op teken na een rondje op de baan, de teek snel verwijderen en weten op welke symptomen je moet letten, zijn essentieel om de kans op de ziekte van Lyme te minimaliseren.
Omdat voorkomen beter is dan genezen volgt hieronder een stappenplan om de kans op een tekenbeet en eventuele ziekte zo klein mogelijk te maken.
Stap 1: Voorkomen
Draag lichaam bedekkende, lichtgekleurde kleding. Teken zijn hierop goed zichtbaar. - Lange broek. - Gesloten schoenen. - Broekspijpen in de sokken. - Shirt met lange mouwen. - Shirt in de broek. - Draag een pet. - Gebruik eventueel speciale geïmpregneerde teekwerende kleding.
Blijf zo veel mogelijk op de paden.
Let extra goed op na het zoeken van een bal in lang gras en struikgewas.
Stop een tekenverwijderaar in je golftas (zie afbeelding bij stap 3).
Voorkeursplekken voor teken zijn met name de vochtige lichaamsplekken en plekken met een dunne huid. - Tussen de tenen. - Knieholtes en liezen. - Bilspleet. - Oksels. - Nek en haarlijn. - Achter de oren.
Controleer ook je kleding op teken.
Stap 3: Verwijderen
Verwijder de teek zo snel mogelijk, dit verkleint de kans dat geïnfecteerde teken ziektes overdragen. Snel verwijderen is géén garantie dat de teek niet kan besmetten!
Irriteer de teek niet met bijvoorbeeld zeep, alcohol of vuur; dit verhoogt de kans op besmetting doordat de teek zijn maaginhoud in de bloedbaan uitspuugt.
Verwijder de teek met een speciale tekenverwijderaar (tekenverwijderkaart, tekenlepel of puntig pincet).
Pak de teek zo dicht mogelijk op de huid bij de kop vast en trek die langzaam uit de huid, zonder te draaien, te knijpen of de teek te beschadigen (zie afbeelding).
Desinfecteer het bijtwondje na verwijdering van de teek met alcohol 70% of met jodium. De tekenverwijderaar kan na gebruik in kokend water worden gedesinfecteerd.
Noteer datum en plaats van de tekenbeet op het lichaam en maakt een foto van de beetplek.
Meld de tekenbeet bij de huisarts.
Meld de tekenbeet via www.tekenradar.nl, dit helpt het onderzoek naar tekenbeten in Nederland.
Stap 4: Controle op symptomen
Houd de beetplek ten minste twaalf weken goed in de gaten.
De ziekte van Lyme met erythema migrans (EM). Bij besmetting kan er dagen tot weken na de tekenbeet een groter wordende rode vlek/kring (bij gekleurde mensen een blauwe of gelige vlek/kring) - een zogeheten erythema migrans (EM) - op of in de buurt van de beetplek verschijnen. Ga dan onmiddellijk naar de huisarts en vraag om een antibioticumkuur. Testen is bij het verschijnen van een EM overbodig. Maak een foto van de vlek.
De ziekte van Lyme zonder erythema migrans (EM). Als je besmet raakt, kun je weken tot maanden na de besmetting griepachtige klachten krijgen, maar die kunnen ook uitblijven. Maanden tot jaren later kun je zeer diverse klachten krijgen. Het is dan moeilijk om de juiste diagnose te krijgen. Enkele van de vroege symptomen zijn:
- Griepachtige klachten zoals koorts, rillingen, vermoeidheid, keelpijn, spierpijn, stijve nek, gewrichtspijnen en hoofdpijn.
- Borrelia lymfocytoom: blauwrode, vast aanvoelende zwelling op onder andere oorlel, tepel of scrotum.
Goed om te weten!
De ziekte van Lyme kan al binnen 24 uur na de beet worden overgedragen. De teek zo snel mogelijk verwijderen is van belang. Wacht niet tot dat je bij de huisarts terecht kunt.
Zonder reactie/kring op je huid (EM) kun je dus ook de ziekte van Lyme hebben opgelopen. Slechts 30 tot 70 procent van de mensen die de ziekte van Lyme oploopt, krijgt een EM.
Het verdwijnen van de EM zegt niets over het verdwijnen van de bacterie in het lichaam.
(Her)testen is bij het verschijnen van een EM niet nodig, direct behandelen wel.
Het lichaam heeft een tijd nodig om antistoffen aan te maken, dus serologisch testen zijn de eerst 6 tot 8 weken zeer onbetrouwbaar.
Een negatieve testuitslag kan de ziekte van Lyme niet uitsluiten.
Een antibioticumkuur van 10 tot 14 dagen blijkt lang niet altijd voldoende om de ziekte van Lyme te genezen. Dit geldt met name voor laat ingezette behandelingen. Begin zo snel mogelijk, het liefst binnen één maand, na het oplopen van de tekenbeet met behandelen.
Profylactische behandeling met twee tabletten Doxycycline na een tekenbeet biedt onvoldoende garantie dat je niet de ziekte van Lyme ontwikkelt en wordt daarom afgeraden.
