Topgolf
De baan op
Waarom dragen vrouwen overwegend rokjes of jurkjes tijdens het golfen - en geen lange broeken en sweaters, zoals mannen? Doen ze dat onbewust? Komt dat door de zogenoemde male gaze? Of schuilt er nog een heel andere reden achter?
De golfsport ontstond in de vijftiende eeuw en was in het begin uitsluitend een sport voor mannen
Wie regelmatig een balletje slaat is het vast ooit wel eens opgevallen: mannelijke spelers dragen overwegend (lange) broeken en polo’s, terwijl vrouwen - uitzonderingen daargelaten - doorgaans gekleed gaan in een korte golfrok of -jurk (zeker in de zomer).
Dr. Inge Claringbould, onderzoeker gender en diversiteit aan de Universiteit Utrecht, heeft daar een simpele verklaring voor: geschiedenis en traditie. “De golfsport ontstond in de vijftiende eeuw en was in het begin uitsluitend een sport voor mannen. Vrouwen golfen pas sinds de achttiende eeuw”, vertelt ze. “Kijk je naar de mode uit die tijd, dan zie je dat vrouwen lange rokken en jurken droegen. Ze mochten amper huid vertonen. Superonhandig natuurlijk, maar daar is wel de traditie van de golfrok voor vrouwen ontstaan.”
Met de jaren werd die rok steeds korter. Kleding voor vrouwen veranderde van lange, wijde jurken naar strakke, korte rokjes. Niet alleen in het straatbeeld, maar ook in de sportwereld. “Vooral na de jaren 60 tijdens de tweede feministische golf zag je het modebeeld veranderen. Vrouwen kregen meer rechten en de kleding werd vrijer en daarmee bloter.”
Dat is volgens Claringbould enerzijds een enorme bevrijding geweest voor de vrouw, maar: “Tegelijkertijd ontstond ook de male gaze: de mannelijke blik die vrouwen seksualiseert en daaruit normen stelt voor de kleding die vrouwen in sport moeten dragen. Er kwam meer nadruk te liggen op de aantrekkelijkheid van het vrouwenlichaam dan op haar prestaties. Een reden hiervoor kan zijn dat het de vrouwensport aantrekkelijker maakt en dat het daarmee meer publiek trekt. Maar voor wie? Voor mannen? De vraag is of je sport zo wilt promoten.”
Dat mannen bepalen wat vrouwen dragen, gebeurt volgens de onderzoeker overigens niet expliciet. “Mannen vertellen je niet letterlijk hoe je er uit moet zien. Vraag je een vrouw of ze zich op een bepaalde manier aankleedt voor een man, dan zal ze daar ook nooit ja op zeggen. We denken dat we dat voor onszelf doen. Maar het zijn wel mannen die de vroeger bepaalde kledingvoorschriften hebben opgesteld, omdat er voornamelijk mannen in de besturen zaten.”
Denk maar aan het Noorse beachhandbalteam dat het verplichte bikinibroekje weigerde
Momenteel gelden die oude voorschriften vrijwel nergens meer, maar volgens Claringbould drukken sponsoren nog steeds wel hun stempel op de kledingvoorschriften. “Dat is gelukkig van binnenuit aan het veranderen. Vrouwen zien dat steeds meer als onzin en willen zelf bepalen wat ze dragen. Denk maar aan het Noorse beachhandbalteam dat het verplichte bikinibroekje weigerde. De kleur van kleding kan in een teamsport belangrijk zijn, maar niet of ze een broek of rokje dragen en ook de lengte daarvan niet. Comfort zou voor sporters centraal moeten staan.”
De kans bestaat overigens ook dat je nooit zo bewust bij het verschil tussen vrouwen- en mannenkleding binnen de golfsport hebt stilgestaan. Net als bij sporten als tennis of hockey is het immers ‘normaal’ dat vrouwen rokjes dragen. We zien het zo vaak, dat we haast niet beter weten.
Dat we ‘niet beter weten’ dan dat vrouwen in een rok spelen en dat we het zo ‘normaal’ vinden, heeft volgens Claringbould te maken met de heersende norm en gewoontes. “Vrouwen die golfen in een rok zijn voor ons zo normaal, dat we er niet meer over nadenken. Over gewoontes denk je nou eenmaal niet na, tenzij iemand afwijkt van die norm. Dan ga je pas zien wat die norm inhoudt en dat die norm heel raar is. Net als dat het raar is dat mannen bepalen hoe wij er uit moeten zien.”
