Golf met een view in de Alpen
Was Roger Federer een golfer geweest, dan zou een aantal tussen de Alpentoppen verscholen golfbanen in Zwitserland wellicht al wat meer aan de anonimiteit zijn onttrokken. Op dat vlak heeft de Alpenstaat (nog) geen ambassadeurs, al schijnt King Roger met een golfclub best een aardig balletje te kunnen slaan. Mocht er ooit nog eens een einde komen aan ’s man imposante tenniscarrière, dan doet de Zwitserse golfgemeenschap er goed aan hem voor het golfkarretje te spannen. Met een kleine honderd golfbanen heeft Zwitserland namelijk best een aardige aanbod. Dichter bij de hemel golfen dan hier kun je in Europa niet, volgens het Zwitsers bureau voor Toerisme. In de provincie Wallis ligt een 9-holesbaan (Riederalp) op tweeduizend meter, de hoogst gelegen volwaardige 18-holesbaan schuurt in Graubünden honderd meter lager tegen de Alpen aan. Het voordeel: adembenemend uitzicht. Het nadeel: de baan is slechts een beperkt deel van het jaar te bespelen. Dat laatste is natuurlijk een beperking waar alle banen in het hooggebergte ‘last’ van ondervinden, maar daar hebben ze in Zwitserland dus wat op bedacht: skiën…
Glazen treinwagons
Om al het mooie te kunnen ervaren is reizen met de trein in Zwitserland geen slechte keuze. Ondanks dat de dienstregeling doorgaans loopt als een Zwitsers uurwerk, is er tijdens onze reis één kleine hapering waardoor we een aansluiting missen. Maar de volgende trein in het schema vertrekt dan weer wel stipt op tijd. In de meeste treinen kun je een golftas goed kwijt op bagageplekken en tegelijkertijd nog een beetje zicht houden op je dierbare eigendommen. De pareltjes onder de bergtreinen zijn de Express-varianten, zoals de Glacier Express. De wagons bestaan voor bijna driekwart uit glas zodat je niet alleen goed naar buiten kunt kijken maar ook naar boven. Een veel gemaakte beginnersfout is om de hele treinreis met een camera in de aanslag te loeren op prachtige vergezichten. De meeste treinen hebben een speciale coupé, waarvan bij goed weer de ramen worden geopend, zodat je geen last hebt van de weerspiegeling die in de andere wagons wel het mooiste resultaat in de weg zit. Maar voortdurend geklik ondermijnt het genieten. Geloof ons, eenmaal buiten heb je voldoende gelegenheid om plaatjes te schieten, waarmee je op Facebook en Instagram de oh’s, ah’s en likes aan elkaar rijgt.
Gotthard
De treinen kronkelen op matige snelheid door de bergen. Wie af en toe over het randje een afgrond inkijkt, begrijpt onmiddellijk waarom. ‘Treinen’ in Zwitserland is een prachtige manier van verplaatsen, niet de snelste. Onze route van Zürich naar Andermatt neemt ruimt drie uur in beslag maar het uitzicht verveelt nooit. Bovendien steek je onderweg nog wat op dankzij de audiotour. Hoewel je niet echt vrolijk wordt van het educatieve verhaal over de bouw van de Gotthard-treintunnel. Het prestigeproject waarmee al in 1872 werd begonnen, kostte niet alleen miljoenen meer dan de kleine tweehonderd miljoen Zwitserse Frank die was begroot, maar ook het leven aan 177 arbeiders en dat van aannemer Louis Favre. Niet de beloofde acht maar tien jaar duurde de bouw van het vijftien kilometer lange traject. In 2016 werd de nieuwe Gotthard-treintunnel in gebruik genomen. Deze spoorwegtunnel is maar liefst 57 kilometer lang en werd in zeventien jaar tijd aangelegd. En dan hebben we ook nog de bekende Gotthard-wegtunnel van vijftien kilometer, die tussen 1970 en 1980 werd aangelegd.Wie heeft hier niet ooit in de file gestaan? Maar goed, de Gotthard-tunnel zien we op deze trip niet van binnen, want onze eerste bestemming is Andermatt en om daar te komen stappen we in Göschenen over op een boemeltje.
Dichter bij de hemel golfen dan hier kun je in Europa niet, volgens het Zwitsers bureau voor Toerisme.
Andermatt ligt praktisch in het hart van Zwitserland. Dit plaatsje is de laatste tien jaar weer helemaal tot leven gekomen, in zowel de zomer als winter. Voor de eerste wereldoorlog had Andermatt al een enorme aantrekkingskracht op vakantiegangers, maar door de onrust in Europa kreeg het toerisme een flinke duw. Hoewel de Zwitsers de oorlogen buiten de deur hielden, wapenden ze zich wel tegen eventuele agressie van buitenaf. Andermatt werd een garnizoensplaats en kreeg een groot trainingscentrum voor militairen, dat ook na de Tweede Wereldoorlog nog een zware stempel drukte op het karakter van het stadje. Het toerisme kreeg er geen kans meer. Toen het leger zich na de koude oorlog van de bergflanken had teruggetrokken, bleek Andermatt een onoverbrugbare achterstand op concurrerende skigebieden te hebben opgelopen. Ruim tien jaar geleden werden ‘nieuwe zaadjes’ gepland, niet in de laatste plaats dankzij de miljoeneninvesteringen van de Egyptische miljardair Samih Sawiris. Hij kocht bijna het hele dorp op, bouwde en bouwt er nu luxe hotels en appartementen en investeert in wintersportfaciliteiten. Daarnaast probeert hij ook de stroom toeristen in de zomer weer op gang te krijgen.
Sneeuw(over)val
Een van die uitgekomen zaadjes is de 18-holes golfbaan Andermatt Swiss Alps Golf Course, in 2016 verkozen tot Zwitserlands beste golfbaan. Het uitzicht - de Gemsstock is de bekendste berg waar je tegen aankijkt - krijg je er hier ook bij. Op de baan zelf zijn de faciliteiten piekfijn in orde. De elektrische Audi-buggy’s doen een beetje space-achtig aan, de drivingrange lijkt oneindig en voor een sanitaire stop in de baan kun je terecht in reuzengolfballen. Als je tenminste de cijfercode weet… Het clubhuis laat zich het beste vergelijken met een kolossale berghut van alle gemakken voorzien. Voor de deur begroet Peter Widdup zijn gasten voor vandaag met een glimlach. Net als op andere dagen, want de Australiër beseft dat zijn kantoor op een benijdenswaardig plekje staat. Wij zijn vooral nieuwsgierig naar hoe deze golfbaan de winter overleeft. Dat is een vraag die Widdup en de greenkeepers ook elk jaar bezighoudt. Andermatt ligt op vijftienhonderd meter hoogte. In de winterse maanden valt hier sneeuw in overvloed. Daar schrikken Widdup en zijn staf niet meer van. Sterker nog, dat is het sein om het terrein open te stellen voor langlaufers en rallyauto’s. Auto’s? Ja, auto’s. IJsracen is een populaire bezigheid. De fairways en greens zijn onder de dikke laag sneeuw (ijs) veilig. Het golfseizoen loopt gemiddeld van mei tot en met september, met een kleine uitloop naar oktober als de weergoden het uiteraard toelaten. En die zijn de laatste jaren uiterst onvoorspelbaar. Neem dit jaar. De greenkeepers hadden de golfbaan bijna gereed toen in april nog een meter sneeuw naar beneden dwarrelde. “We hadden net gevierd dat we dit jaar extra vroeg klaar waren met het prepareren van de fairways,” aldus Widdup.
IJle lucht
Voordat we de baan in gaan, geeft Widdup nog een tipje mee. De lucht is op deze hoogte wat ijler. Je mag gerust tien procent bij je gebruikelijke afstanden optellen. De bal blijft wat onder deze condities wat langer in de lucht. “Dat streelt doorgaans het ego van de golfer”, voegt hij er met een grijns aan toe. Nog een bijkomend voordeel van golf in Zwitserland…
Voor het evenwicht leggen wij een nadeeltje op de weegschaal. In de ijlere lucht hap je wat moeilijker naar adem. Als je nog niet bent geacclimatiseerd, is een klimmetje op deze hoogte best vermoeiend en heb je iets meer tijd nodig om op adem te komen. Hijgend je drive slaan verhoogt het risico op een beroerde balvlucht. We willen het maar even gezegd hebben. Dat maakt een rondje op de Andermatt Swiss Alps Golf Course overigens niet minder leuk. Bovendien is de vermoeidheid met het vooruitzicht van een massage in The Chedi best te verteren.
Batterij opladen
The Chedi is met afstand het meest in het oog springende hotel in Andermatt, Chedi is Thai voor tempel. Het hoofdgebouw (vijftig kamers) en de bijbehorende 119 appartementen (te koop vanaf 1,2 miljoen euro) zijn een geslaagde mix van Zwitsers chique en Aziatische sfeer. Leuk detail: The Chedi heeft meer open haarden (tweehonderd) dan verblijven. Dat lijkt ons minder een zomers lokkertje dan een trekkertje voor de wintermaanden. Net als de aanwezigheid van skibutlers in het hotel. Feit is dat het je hier als gast aan weinig ontbreekt. De kleinste hotelkamer is 55 vierkante meter en dat is niet gering. Het interieur wordt gedomineerd door hout, leer en (nep)bont. De hoge plafonds dragen bij aan een relaxed sfeertje. “Dit is een fijne plek om de batterij op te laden”, vat manager Sven Flory het kort samen. Natuurlijk, hij kijkt door een gekleurde bril, maar het voelt, oogt en klinkt als een waarheid als een Zwitserse koe. Wie na het zien van het interieur en de loungeplekken nog zijn twijfels heeft, wordt wel overtuigd met een bezoek aan de weldadige Spa & Wellness. De Alpienne Massage is een aanradertje, met keuze uit vier oliën, waaronder de marmot-olie. Daarover gaat het verhaal dat het de ouderdom vertraagt en je zelfs jonger maakt. The Chedi is natuurlijk geen goedkoop logeeradres, maar er zijn gelukkig in Andermatt genoeg goede opties in een minder hoog segment.
Weddenschap in Sankt Moritz
Fit en energiek vervolgen we de volgende dag de reis door Zwitserland. Next stop: Sankt Moritz. Vanuit Andermatt een kleine vijf uur met de Glacier Express, dat wel. Sankt Moritz loopt over van historie. Dit stadje mag je zonder grootspraak de bakermat van de wintersport noemen. Niet alleen vanwege het gegeven dat hier twee keer (1928 en 1948) de Winterspelen werden gehouden, het bobsleeën op deze plek zo’n beetje werd uitgevonden en de flanken van de bergtoppen meerdere keren het decor waren voor de wereldkampioenschappen skiën. Het gaat nog veel verder terug. We checken in aan de balie van het Kulm Hotel. Veel is Sankt Moritz verschuldigd aan de eerste eigenaar van dit hotel, Johannes Badrutt. Hij haalde rond 1864 een aantal Britse zomertoeristen over om ook in de winter een periode in het Kulm te verblijven. Badrutt durfde er zelfs een weddenschapje aan te verbinden. Mocht het de gefortuneerde Britten niet bevallen, dan zou hij niets in rekening brengen. Het tegendeel geschiedde uiteraard. Met skiën, sleetje rijden, schaatsen en curling – alles kon op loopafstand in het Kulm Park - vermaakten de wintertoeristen zich opperbest. Die historie wordt breed uitgemeten in de gangen van het hotel, dat nog oerklassieke vertrekken heeft maar in meerdere opzichten wel degelijk met de tijd is meegegaan. Het traditionele badhuis is een hypermoderne Spa & Wellness geworden en ja, ook hier staat een Alpine Massage op het menu. Of iets dat er op lijkt, maar minstens zo fijn blijkt te zijn.
Oudste baan
Net als in Andermatt zijn ook in Sankt-Moritz hiken en biken populaire zomerse tijdsbestedingen en in vergelijking met de eerste bestemming is de keuze voor golf zelfs ruimer. The Kulm Golf Club is een niet te negeren prachtige par-3-baan op steenworp afstand van het hotel. Hier werd eind negentiende eeuw ook al gespeeld maar begin jaren zestig moest de baan wijken voor tennisbanen en een restaurant. Net na 2000 werd er toch weer ruimte vrijgemaakt; enkele holes werden op de historische plek in ere hersteld en liggen in een schilderachtig decor.
Hier ligt de oudste golfbaan van Zwitserland. En de vlakste.
Iets verderop in het dorpje Samedan vind je Golf Engadin St. Moritz. Hier ligt de oudste golfbaan van Zwitserland. En de vlakste. Trots vertelt manager Ramun Ratti dat de club in 2018 het 125-jarige jubileum van de golfbaan viert. Suoz is de andere baan van de club, een paar kilometer verder in het dal, waar volgens Ratti meer tactische keuzes van de golfer worden gevraagd. Het clubleven op Engadin floreert. Veel golfende bezitters van een vakantiewoning in de buurt zijn lid maar ook steeds meer locals vinden de weg naar de golfclub. Met 150 jeugdleden is er ook van onderaf aanwas, constateert Ratti. Hoewel vlak, Samedan ligt op zeventienhonderd meter hoogte. Dus zijn ze ook hier in de lente beducht voor zware sneeuwval. Maar dan maken de golftassen in de lockers vlotjes plaats voor de lange latten. De enige sneeuw die wij zien, ligt ver buiten bereik op de hoge toppen. Op het terras van de Golf Engadin horen we - niet voor het eerst - in de verte een koeienbel rinkelen. Voor ons het het sein om nog een rondje te bestellen. We proosten op King Roger en gunnen hem na zijn tenniscarrière veel van dit soort momenten.
PRAKTISCH
Golfbanen
Er liggen bijna 94 golfbanen in Zwitserland (bron: Leadingcourses.com). Golfclub Riederalp (Wallis) is hoogstgelegen 9-holes golfbaan van Europa (2000 meter) en Golf Club Arosa (Graubünden) de hoogstgelegen 18-holes golfbaan van Europa (1905 meter). Niet alle golfbanen in Zwitserland liggen ver boven de zeespiegel. Golf Ascona (Ticino) is de laagstgelegen golfbaan van Zwitserland, aan de oever van het Lago Maggiore (200 meter).
Golftoernooien
Hoewel Zwitserland geen uitgesproken toppers heeft in het mondiale golf, zijn er wel toptoernooien. De bekendste is de Omega European Masters in Crans-Montana (European Tour). Informatie over golfen in Zwitserland vind je op www.myswitzerland.com/nl (zoek op ‘golf’)
Vervoer naar Zwitserland
Swiss International Air Lines (SWISS)
SWISS vliegt dagelijks vier keer van Amsterdam naar Zürich. Informatie en reserveringen: www.swiss.com
Vervoer in Zwitserland
Openbaar vervoer in Zwitserland is niet alleen betrouwbaar maar ook de beste manier om je aan het land te vergapen. Het Swiss Travel System staat voor het circa 29.000 kilometer omvattende openbaarvervoernet van Zwitserland én het unieke ticketassortiment voor toeristen. Met Zwitserse precisie stipt op tijd en voorspelbaar (altijd op dezelfde minuut na elk heel en/of half uur). Met een Swiss Travel Pass kun je onbeperkt gebruik maken van trein, bus en boot in Zwitserland. Daarnaast krijg je tot vijftig procent korting bij veel bergbanen en gratis toegang tot ongeveer vijfhonderd musea in heel Zwitserland.
Informatie over de OV-voordeelpassen van het Swiss Travel System: www.SwissTravelSystem.com
Informatie over de Rhätische Bahn en de Glacier Express: www.rhb.ch
Toerisme in Zwitserland
Informatie over (toeristisch) Zwitserland en boekingen: www.MySwitzerland.com of telefonisch: 00800 100 200 30 (lokaal tarief)
Bezochte hotels
The Chedi, Andermatt: www.thechedi-andermatt.com
Kulm Hotel, St. Moritz: www.kulm.com
Lees de hele reportage en bekijk meer foto's in het zomermagazine van GOLF.NL. Die editie is ook online te lezen
Laatste nieuws
