Tien jaar Luiten: het KLM Open 2007

Dat vroeg een hoorbaar opgewonden verslaggever van BNR Radio aan de omstanders toen hij zijn interview met Joost Luiten bij de green van hole 18 van de Kennemer Golf & Country Club had afgerond. Dat applaus kwam er, iedereen joelde en schreeuwde Luiten enthousiast toe. Het feit dat de Nederlander het KLM Open 2007 helemaal niet had gewonnen, maar slechts tweede was geworden achter de Engelsman Ross Fisher mocht de pret niet drukken. De euforie op die gedenkwaardige zondagmiddag op de Kennemer Golf & Country Club was ook simpelweg te groot. Nederland had tien jaar terug met Maarten Lafeber en Robert-Jan Derksen twee prima presterende spelers op de European Tour. Maar het verlangen naar een toptalent, een Nederlandse golfer die misschien wel de wereldtop zou kunnen halen, was groot. Met zijn sensationele tweede plaats kwam Luiten op zondag 26 augustus 2007 ruimschoots tegemoet aan dat verlangen.

De in Bleiswijk geboren golfer had eerder dat jaar twee toernooien gewonnen op de Challenge Tour. Dat Luiten potentie had, was bekend. Maar een tweede plaats in zijn eerste KLM Open als professional, daar had niemand op gerekend. Bijna niemand. “Ik kijk hier niet van op”, zei Luiten zelf over zijn tweede plaats, “ik weet waartoe ik in staat ben.” Zijn toehoorders smulden van de teksten van dat kleine bravoure-mannetje met de kroeskrulletjes. “Zelfvertrouwen is het belangrijkste in deze sport en daar heb ik gelukkig nooit een gebrek aan gehad”, liet Luiten zich ook ontvallen. Hij speelde op goudgekleurde schoenen en een bijpassende gouden riem van zijn toenmalige sponsor Puma. Je moet het als jonge golfer maar durven in je eerste grote toernooi voor eigen publiek. “Puma vroeg of ik met die gouden schoenen wilde spelen”, zegt Luiten als we met hem terugkijken op het voor hem zo bijzondere KLM Open van tien jaar geleden. “Puma had ook andere spelers gepolst maar die zagen het niet zitten, geloof ik. Ik kwam net kijken dus ik vond het eigenlijk wel goed om een beetje op te vallen. Als ik de cut had gemist, was ik waarschijnlijk afgebrand.” Waarom dan toch dat risico genomen? “Ik vond het helemaal geen risico want ik trek me weinig aan van wat anderen vinden. Als je dat wel doet, ga je het namelijk knap lastig krijgen als golfprofessional.”

Gouden toekomst

Hans Ruggenberg is de golfverslaggever van De Telegraaf. De eerste keer dat hij Luiten zag spelen, was uitgerekend in het KLM Open van 2007. “Ik deed golf nog niet zo lang voor de krant, was alleen bij een paar toernooien geweest met Derksen en Lafeber. Ik zag meteen dat Luiten heel anders was dan Robert-Jan en Maarten. Joost liep als jong pikkie rond alsof hij iedere week om de overwinning speelde op de European Tour. De borst vooruit, beetje lachen, druk leek hij totaal niet te voelen.” De gouden schoenen kon Ruggenberg wel waarderen. “Ik vind het mooi als een jonge sporter zo brutaal naar buiten durft te treden. En het dan met een waanzinnig knappe tweede plek nog waarmaken ook, echt bijzonder.” Ruggenberg maakt altijd zelf de koppen boven zijn artikelen. “Een goede kop bedenken is soms lastig, maar hierover hoefde ik niet lang na te denken: Gouden toekomst.”

 Veel lol

Caddie van Luiten in die tijd was Eric Brommert, een Rotterdammer die semiprofessioneel hardloper was geweest in het Adidas Running Team. Brommert en Luiten hadden elkaar leren kennen op golfbaan de Rottebergen in Rotterdam waar ze allebei lid waren. Nadat Brommert begin 2010 stopte als caddie van Luiten, werkte hij een paar jaar als player developer bij de Koninklijke Nederlandse Golf Federatie. Als Brommert terugdenkt aan het KLM Open 2007 verschijnt er een glimlach op zijn gezicht. “Joost en ik hebben vooral heel veel lol gehad die week. Al dat publiek, het opgewonden gedoe, we moesten er vooral om lachen. Ja, ook op de laatste holes zondag toen we merkten dat we konden winnen.” Luiten beaamt het. “Ik speelde heel onbevangen. Door die twee overwinningen op de Challenge Tour had ik mijn kaart voor de European Tour in 2008 al binnen dus ik had niets te verliezen. Natuurlijk voelde ik zondag druk op de laatste holes, dat is normaal als je weet dat je kunt winnen, maar het was vooral genieten.”

"Joost liep daar als jong pikkie rond alsof hij iedere week om de overwinning speelde op de European Tour"

Inschattingsfout

Luiten begint het toernooi met een ronde 68 (-2). Vrijdag volgt een evenaring van het baanrecord: 64 (-6) en een gedeelde tweede plaats. Zaterdag valt Luiten wat terug, vooral het gevolg van een triple-bogey op hole 9. Luiten: “Ik kan me van de eerste drie ronden weinig herinneren maar die triple op 9 weet ik nog heel goed. We twijfelden tussen een ijzer-4 of een 5. Ik sloeg een perfecte ijzer-4 die als een kogel door de wind ging, meters over de green kansloos in de rotzooi.” Brommert: “We maakten daar een grote inschattingsfout. Ik dacht dat de wind veel meer invloed zou hebben maar de bal komt op hole 9, zeker met een ijzer-4, niet boven de bomen. Een ervaren caddie had daar rekening mee gehouden, voor mij was het pas het vijfde toernooi.” Luiten: “Ik had bewust de keuze gemaakt om geen Tourcaddie te nemen maar voor een bekende te kiezen, dat heeft ook veel voordelen als je nieuw bent op de Tour en nog niemand kent. Eric had geen ervaring als caddie maar wel een topsportachtergrond. En hij is heel gedreven, het klikte goed tussen ons. Zo’n foutje als op hole 9 heb ik hem nooit kwalijk genomen.” Brommert: “We zouden fouten vanwege mijn onervarenheid accepteren, dat was de afspraak. Maar na die triple-bogey op 9 voelde ik me wel even heel slecht.”

Birdie Joost

Luiten tekent die derde ronde voor 71 slagen. Hij begint de laatste ronde op de vierde plaats, twee slagen achter een drietal leiders: David Carter, Steve Alker en Ross Fisher. Na dertien holes is de 21-jarige Nederlander -1 voor de dag met twaalf pars en een birdie op hole 8. Een topnotering lonkt nog steeds, een overwinning lijkt ver weg. De foutloos spelende Ross Fisher is leider met -12, Luiten staat op -8. Dan maakt Luiten op spectaculaire wijze zijn tweede birdie van de dag. Luiten: “Maak ik birdie op 14? O ja, natuurlijk, ik sloeg mijn bal dood bij de pin. Ik kon de onderkant van de hole vanaf de fairway niet zien maar het publiek ging enorm tekeer. Ik dacht eigenlijk dat die bal in de hole was gegaan voor eagle.” Brommert: “Na die birdie op 14 voelde je de opwinding bij de toeschouwers. Birdie Joost, birdie Joost, dat ging door de baan.” Luiten: “Die birdie op 14 was het begin van mijn eindspurt.” En de aanzet tot een sprintje op hole 15, de par-3 met de hoger gelegen green. Brommert: “Joost zei toen we van de tee wegliepen op hole 15: wedstrijdje doen wie als eerste boven is? Dat geeft aan hoe ontspannen hij was. Ik verloor trouwens kansloos want ik liep met die zware tas op mijn nek.”

"Die tweede slag op 18 is nog steeds een van de beste ballen die ik ooit heb geslagen, ook al was het maar 95 meter" 

Perfecte bal

Na een par op 15 volgt een goede  drive op de par-4 16^de hole. Brommert: “Voordat Joost zijn tweede slag speelde zei ik: als je deze bal bij de hole slaat, worden de toeschouwers gek. Hij sloeg 'm op twee meter. Toen ging het echt helemaal los.” Luiten: “Ik sloeg die ijzer-6 iets te veel naar rechts. Met een gelukje stuit die bal terug op twee meter en ik maak de birdie. Op dat soort momenten moet het ook net even meezitten.” Luiten maakt par op 17, leider Ross Fisher, die twee flights achter de Nederlander speelt, gaat op hole 16 voor het eerst in de fout met een bogey: 1. Fisher -12, 2. Luiten -10. Ruggenberg: “Na die bogey van Fisher kreeg je het gevoel dat er wel eens iets heel speciaals kon gaan gebeuren.” Brommert: “We speelden de laatste ronde met Stephen Gallacher, een ontzettend aardige jongen die de laatste holes duidelijk op onze hand was.” Luiten: “Speelde ik die dag met Gallacher? Dat weet ik dus niet eens meer. Je bent zo met jezelf bezig in zo’n ronde.” Brommert: “Op de tee van 18 zei Gallacher: Hier birdie maken, dan kunnen jullie winnen.” Luiten: “Ik wist dat ik een birdie nodig had, ik kijk altijd naar de leaderboards, ze zijn ook niet te missen.” De grote tribune bij de green van hole 18 is helemaal volgepakt als Luiten op een zonovergoten Kennemer zijn laatste drive van de dag slaat. De bal eindigt met een wat ongelukkige stuit net links van de fairway in de lichte rough. Luiten en caddie Brommert bekijken de ligging van de bal. Dan loopt Luiten helemaal door naar de green. Brommert: “Dat kwam door mij. De vlag stond links achter een bunker, het was op die hoger gelegen green lastig te zien hoeveel ruimte er was. Ga maar kijken, zei ik tegen Joost.” Luiten: “Ik lag 95 meter van de pin. Achteraf hoorde ik dat de Britse tv-commentatoren het raar vonden dat ik helemaal naar de hole liep. Het duurde daardoor wat langer, maar daar trek ik me niets van aan.” Als Luiten eenmaal klaarstaat achter zijn bal, een sand wedge in de handen, kun je een speld horen vallen op de Kennemer. Luiten: “Mijn bal lag een beetje op het gras, ik wist dat ik geen spin zou krijgen. De wind was iets tegen van rechts. Ik sla een perfecte wedge met wat fadespin en de bal rolt op vijftig centimeter van de hole.” Brommert: “Dat was een emotioneel moment. Het besef dat we iets heel bijzonders hadden gepresteerd, het publiek dat enorm tekeerging, toen we naar de green liepen had ik overal kippenvel.” Luiten: “Die tweede slag op 18 is nog steeds een van de beste ballen die ik ooit heb geslagen, ook al was het maar 95 meter. Zondag op de laatste hole terwijl je weet dat je birdie móet maken een bal precies slaan hoe je het vooraf bedenkt, dat gebeurt maar zelden.” Ruggenberg: “Toen wisten we dat natuurlijk nog niet, maar het is typisch Joost om op zo’n moment de perfecte bal te slaan. Vooral in het KLM Open weet hij het beste in zichzelf naar boven te halen.” De Britse commentatoren laten zich ook meeslepen in de euforie en bestempelen de 21-jarige Nederlander meteen maar tot a future superstar. Luiten tikt zijn bal in de hole voor birdie en een score van -11.

Braamstruik

Samen met Brommert gaat hij naar de playerslounge. Op een televisiescherm zien ze hoe Ross Fisher na de bogey op 16 op hole 17 een korte putt voor par mist: Luiten en Fisher op -11 aan de leiding. Brommert: “Bernhard Langer zat bij ons. Toen Fisher die putt voor par miste zei hij: Go outside and win this thing. Dat vond ik wel mooi van een grootheid als Langer.” Luiten: “Als er een kans is op een play-off wil je het liefst wat ballen slaan maar op de Kennemer is de drivingange te ver weg van het clubhuis. Daarom zijn we maar op de putting-green gaan staan. Ik kon niets zien van de green van 18 maar aan de reactie van het publiek merkte ik dat Fisher zijn putt voor birdie had gemaakt.” Ruggenberg: “Heel knap dat hij na die bogeys op 16 en 17 met een birdie weet te eindigen, dan toon je wel karakter. De winnende putt was ruim twee meter, volgens mij, een putt die je niet zomaar maakt.” Luiten: “Jammer, ik had graag een play-off gespeeld, maar ik was ook heel blij met die tweede plaats.” Bijna was Luiten toch de winnaar geworden van het KLM Open 2007. Dankzij ene Bart B. uit Amsterdam. Die had als toeschouwer Fisher op hole 12 een vastzittend takje zien optillen van een laag groeiende braamstruik en dat aan de toernooileiding gemeld. Had de Engelsman zijn ligging verbeterd en regel 13-2 overtreden? Zo ja, dan betekende dat twee strafslagen en zou Luiten de winnaar zijn. Fisher ging met twee referees naar de plek van het mogelijke onheil en deed voor wat hij precies met welk takje had gedaan. Daarna werden de tv-beelden bestudeerd. Het lot van Fisher lag in de handen van twee Spaanse Tourreferees. Ruggenberg: “Het was een rare situatie. Aan de ene kant hoop je op een overwinning voor Joost, maar je gunt Fisher natuurlijk niet dat hij zo een overwinning misloopt.” Een half uur na zijn laatste putt wordt Fisher vrijgesproken. Brommert: “Dat was misschien maar goed ook, je wilt niet op die manier winnen.” Luiten: “Als je naar de beelden kijkt denk ik dat Ross daar heel goed is weggekomen maar ik ben achteraf blij dat het zo is gegaan. Ik was de thuisspeler, stel dat Ross wel was bestraft, hoe zou dat op de buitenwereld zijn overgekomen? Ross heeft ook gewoon terecht gewonnen.”

Brons

Als de prijsuitreiking eindelijk begint, wordt Luiten als nieuwe Nederlandse golfheld toegejuicht. Ruggenberg zit dan in het perscentrum zijn Gouden toekomst-verhaal te tikken. “Na zo’n prestatie ga ik mee in de juichstemming, de nuance komt later wel. De doorbraak van Joost was belangrijk voor het Nederlandse golf. Hij had een hoge aaibaarheidsfactor, is een no-nonsense jongen, allesbehalve een kakker. Dat deed het imago van golf goed.” Is die voorspelde gouden toekomst voor Luiten er gekomen volgens Ruggenberg? “Ik zou eerder zeggen brons want de doorbraak naar de echte wereldtop is tot nu toe uitgebleven. Maar vijf toernooien winnen op de European Tour is fantastisch. Joost draagt het Nederlandse golf al jaren helemaal in zijn eentje, dat moet mentaal heel zwaar zijn. Stel je eens voor dat Joost er niet was geweest, dat zou rampzalig zijn voor golf in Nederland.” Ziet Ruggenberg Luiten de komende jaren nog een stap maken van brons naar zilver of misschien zelfs toch goud? “Ik hoop het heel erg, maar ik twijfel. De concurrentie is moordend, wordt ieder jaar groter. Als Joost de top dertig van de wereld haalt, zou ik dat erg knap vinden. Om het goud te laten worden moet Joost beter gaan presteren in de majors.”

Nieuwe status

Eric Brommert stond tien jaar geleden tijdens de prijsuitreiking bij de green van hole 18 naast Nel Luiten, de moeder van Joost. “Nel vroeg: hoeveel heeft Joost eigenlijk verdiend met die tweede plaats? Ik zei 175.000 euro (het was 177.770 euro). Nel kreeg zowat een beroerte.” Door zijn tweede plek kon Luiten een week later weer op de European Tour spelen, de Johnnie Walker Classic op Gleneagles. Luiten: “Daarom hebben we zondagavond niet echt feestgevierd, een paar biertjes in het clubhuis, dat was het.” Luiten heeft inmiddels van alles meegemaakt maar het KLM Open 2007 zal altijd speciaal blijven. “Het was een unieke week. Als je zo jong bent, is alles nieuw en mooi, de mensen hebben weinig verwachtingen, dan is het heerlijk onbevangen golfen. Na die tweede plaats op de Kennemer veranderde mijn status, schoot het verwachtingspatroon omhoog. Tot die week was ik alleen bekend in de golfmedia, toen werd het landelijk. In het KLM Open van 2007, en dan vooral in die laatste ronde, leerde Nederland mij voor het eerst echt kennen.”

Joost Luiten over 2017

“Het komt echt goed”

Tien jaar na zijn doorbraak in het KLM Open van 2007 is Joost Luiten een gevestigde naam op de European Tour. Hoe kijkt de inmiddels 31-jarige golfer terug op die periode met vijf overwinningen op de European Tour?

“Vijf keer winnen op het hoogste niveau is heel goed, dat doen er niet zo heel veel”, zegt Luiten. “Aan de andere kant vind ik vijf keer winnen in tien jaar heel weinig. Dat is de ellende met golf, je verliest veel vaker dan dat je wint. Mijn gemiddelde van één keer in de twee jaar moet omhoog, als je ieder jaar een toernooi wint, heb je een fantastische carrière. Ik ben zeker trots op wat ik heb bereikt, maar tegelijkertijd word ik er niet warm of koud van, vooral omdat ik weet dat ik veel meer kan dan ik tot nu toe heb laten zien.” Dat zou je niet zeggen als je kijkt naar de verrichtingen van Luiten in 2017. Tot aan het US PGA Championship van half augustus wist de beste golfer van Nederland maar één keer in de top tien te eindigen en dat was in het mager bezette Lyoness Open in Oostenrijk. Op de wereldranglijst is hij flink weggezakt. Luiten hoort de kritiek, weet dat er steeds meer Nederlandse golfliefhebbers zijn die twijfelen of hij nog een stap kan maken naar de top vijftig, laat staan de top twintig. Luiten met een glimlach. “Het komt echt goed, niemand hoeft zich zorgen te maken. Ik ben het golfen niet verleerd, ik kan echt nog wel wat. Vorig jaar was heel goed met negen keer in de top tien en de overwinning in het KLM Open, dit jaar gaat het minder. Ik heb vaker mindere periodes gehad, alle spelers hebben dat.”

Geen robot

Nog altijd is Luiten de enige Nederlander op het hoogste niveau. Hij zou het graag anders zien. “Ik moet het doen, alles komt op mijn schouders en dat maakt het soms wel moeilijk, zeker in mindere periodes. Ik kan goed tegen kritiek, moet meestal lachen om e-mails waarin mensen me compleet afzeiken, maar af en toe denk ik wel: laat me nou gewoon lekker spelen, dan komt het echt wel goed. Ach, het hoort er allemaal bij en het heeft ook een voordeel om de enige Nederlander op de Tour te zijn want ik heb mooie sponsors.” Het is dit jaar vooral het lange spel dat Luiten in de steek laat. “Van de tee is het minder, het is een klein technisch iets in mijn swing. Ik werk er hard aan maar het heeft gewoon tijd nodig. Ik sla ballen die ik normaal nooit sla, in het Porsche European Open bijvoorbeeld, een drive vijftig meter naar links. Dat tast het vertrouwen in je swing aan, je krijgt de neiging te gaan sturen. Ik ben geen robot, hè. Ook ik heb wel eens een periode dat de timing en het gevoel minder zijn. Maar ik merk dat het de goede kant op gaat. Ik denk echt dat ik dit jaar nog een mooi toernooi ga winnen.”

"Als je het slechtste verwacht gebeuren er soms de mooiste dingen"  

Top twintig

Terug de top vijftig in van de wereldranglijst en dan verder stijgen, Luiten is er nog steeds van overtuigd dat het gaat lukken. “Ik heb 28^ste gestaan (eind 2014), dat moet zeker weer kunnen. Daarna is de top twintig ook haalbaar. Ja, er komen ieder jaar jonge toptalenten bij, maar dat is nooit anders geweest.” Luiten is zo optimistisch omdat het korte spel steeds beter wordt. “Mijn putten en chippen is nog nooit zo goed geweest, ik heb er ook veel tijd in gestoken. Dat is ook zo lastig, je maakt extra trainingsuren op bepaalde onderdelen en daardoor verwaarloos je de swing weer een beetje. Dat kan ook bijna niet anders want je kunt maar vier, vijf uur per dag effectief trainen, dan wordt de focus minder en ik moet ook waken voor overbelasting.”

Thuistoernooi

Luiten kijkt natuurlijk ook vooruit naar het KLM Open, het toernooi waarin hij zijn mooiste momenten beleefde. “Met de steun van het publiek ben ik tot speciale dingen in staat, dat zag je al in 2007 op de Kennemer. Als je wat minder speelt zoals dit jaar, is er kritiek, maar tijdens het KLM Open merk je dat er vooral veel steun is, dat maakt zo’n thuistoernooi extra leuk.” Een derde overwinning dit jaar? “Het kan alle kanten op. Vorig jaar ging het in de oefenronden zo ongelooflijk slecht. Shanken, fluffen, ik sloeg geen bal vanuit het midden van het blad. Hoe ga ik hier een ronde onder de 80 maken? Dat dacht ik echt. En zondag stond ik met de beker. Dat is ook golf, als je het slechtste verwacht gebeuren er soms de mooiste dingen.”

Joost Luiten in 2027

“Meer winnen”

 Van 2007 naar 2017 naar 2027. Hoe denkt Joost Luiten dat het hem is vergaan als we tien jaar vooruit kijken?

“Pfff, 2027, dan ben ik 41, ik weet niet of ik dan nog speel! Ik hoop dat ik over tien jaar nog plezier heb in het spel en fysiek in orde ben, maar ik ben niet zo van het vooruitkijken.” Praten over fysieke klachten doet Luiten liever ook niet, maar hij heeft er wel mee te maken. “Iedereen op topniveau heeft voortdurend pijntjes, de fysiobus op de Tour zit niets voor niets altijd vol. Het is balanceren en soms ga je over het randje heen. Ik heb een chronische slijmbeursontsteking in mijn rechterschouder, mijn linkersleutelbeen zit nu niet helemaal lekker, maar voor mijn doen ben ik dit jaar heel fit.” Dat moeten we maar geloven, want na flink aandringen laat Luiten doorschemeren dat hij veel van zijn fysieke klachten verzwijgt. “Ik hou er niet van om in de media over blessures te praten, het wordt snel gezien als excuus en dat vind ik ook wel terecht. Als je echt geblesseerd bent, moet je niet spelen en als je wel speelt moet je niet zeuren.”

Grenzen

Dat het leven van een golfer op topniveau heel mooi maar ook zwaar is, wil Luiten wel toegeven. “Het reizen, de jetlags, de klappen die het lichaam krijgt als je uren achter elkaar ballen slaat, het hakt erin, mensen onderschatten dat. Ik moet heel erg op mijn arbeid-rust-verhouding letten, heb helaas niet het allerbeste lichaam voor topgolf. Oppassen dat ik niet de grens overga, continu met mijn lichaam bezig zijn, dat vind ik mentaal heel zwaar.” Heeft Luiten nog net zo veel plezier in golf als toen hij op 21-jarige leeftijd lachend en dollend met caddie Eric Brommert tweede werd in het KLM Open? “Plezier heb ik nu alleen als ik goed speel, ik kan er slecht mee omgaan als ik niet doe wat ik van mezelf verwacht. Dan ben ik ook heel hard voor mezelf en voor het team om me heen. Probeer te genieten Joost, zeggen mensen als het minder goed gaat. Maar slecht spelen en genieten gaat niet samen als je topsporter bent. Er moet gepresteerd worden. Als ik dan toch vooruit moet kijken: meer toernooien winnen, bovenin meedoen in de