Plan voor golfbaan Terschelling gepresenteerd

Het plan is volgens de initiatiefnemers 'een plus voor de recreatie én de natuur in het gebied'. Het bosgebied ten oosten van het dorp West-Terschelling, eigendom van Staatbosbeheer, zal bij uitvoering van het plan veranderen in een gevarieerd landschap waarin duinheide, bos en open valleien elkaar afwisselen. Wandelen, fietsen, paardrijden en golf krijgen er een plek. 

Het concrete plan dat er nu is, kwam tot stand nadat de Stichting Natuurgolfbaan Terschelling in 2012 bij Staatsbosbeheer aanklopte met het verzoek om mee te denken over een natuurlijk golfterrein op het eiland. Staatsbosbeheer werkt tegenwoordig als gebiedsbeheerder mee aan initiatieven die komen vanuit de maatschappij, zolang ze de aanwezige natuur versterken. De organisatie wees een 'reguliere' grote golfbaan af maar ondersteunt wel een 9-holes natuurgolfbaan die aan strenge voorwaarden voldoet (zie verderop). De bouw van een 'gewone' 9-holes par-3 baan wordt ook ondersteund want deze zou grotendeels aangelegd worden op een plaats waar nu sportvelden zijn.

In het betreffende gebied waar de natuurgolfbaan zou komen, zijn veel hoogteverschillen. Het is 42 hectare groot en vormt een overgang naar de duinen. Het gebied heeft in het plan de naam Hoge Duinen gekregen en zal openbaar toegankelijk zijn, net als nu. De beoogde natuurgolfbaan en par-3 baan zullen ook openbaar zijn.

Op de natuurbaan zullen alleen greens en afslagplaatsen gebouwd mogen worden. De fairways zullen over het huidige maaiveld slingeren, er mag niets gevormd worden met bulldozers of kranen. Op de fairways zullen alleen grassoorten en planten groeien die thuishoren in de duinen. 'Om deze ontwikkeling een kans te geven zal hier pas na 3 tot 6 jaar gegolfd kunnen worden', zegt Staatsbosbeheer in een persbericht over Hoge Duinen. Bemesting en bewatering is niet toegestaan, behalve in beperkte en gecontroleerde mate rond de tees en greens. 'In totaal zijn dit 36 kleine plekken die samen 1,8 hectare van het gebied in beslag nemen', aldus Staatsbosbeheer over de traditionele golfelementen die op de natuurbaan zouden komen. 

Maatschappelijke steun?

Staatsbosbeheer ondersteunt het plan omdat er ecologische winst behaald wordt ten opzichte van de huidige situatie en dat is een belangrijke voorwaarde voor de organisatie. De ecologische winst is dat een deel van het soortenarme dennenbos wordt omgevormd naar zogenaamd grijs duingebied en loofbos. In grijs duin komen meer planten- en insectensoorten voor. 

Het gebiedsplan Hoge Duinen voldoet ook aan andere voorwaarden van Staatsbosbeheer, zoals openbare toegankelijkheid, instandhouding van recreatieve functies, een financieel gezonde exploitatie en voldoende draagvlak. Wat betreft de exploitatie: Staatsbosbeheer zal in de toekomst een gebruikersvergoeding ontvangen van de Stichting Natuurgolfbaan Terschelling. Deze vergoeding zal, net als de stichting, niet tot doel hebben winst te maken. 'Eventuele opbrengsten komen ten goede aan het beheer van de natuurgebieden op Terschelling', zegt Staatbosbeheer. 'Op die manier blijven exploitatiedruk en het behoud van natuurwaarde in balans.' 

Het plan voor een natuurgolfbaan kan al rekenen op steun van de gemeente. De provincie ziet geen bezwaren. De SNGT kreeg daarom in 2016 van zowel de Gemeente Terschelling als de Provincie Fryslân een bedrag van 50.000 euro voor ontwikkeling van de plannen. Nu is de vergunningsfase aangebroken maar ook de fase dat de initiatiefnemers steun proberen te zoeken bij de bewoners van het eiland. Staatsbosbeheer en de golfstichting gaan de eilanders in excursies uitleggen wat het plan inhoudt. Als er maatschappelijke steun komt voor het plan Hoge Duinen, dan zal als eerste de nieuwe par-3 baan aangelegd worden.

Tot nu toe was er bij een plan voor een golfbaan op Terschelling altijd te veel tegenstand, zo is te lezen in een artikel in Trouw dat deze week is verschenen. 'Vanaf de jaren tachtig waren er meerdere pogingen tot de aanleg van een golfbaan op Terschelling, maar die strandden op natuurregelgeving, gebrek aan een geschikte plek of verzet van de eilanders', schrijft Trouw. Maar bij het plan Hoge Duinen vormen 'natuurregelgeving' en 'een geschikte plek' geen belemmeringen meer, het gaat nu om de steun van de eilandbewoners.

Stichting Ons Schellingerland gaat het nieuwe plan voor een natuurbaan in plaats van een golfbaan eerst goed bestuderen, zegt voorzitter Hilmar Schurink in Trouw. Maar ook al geeft Staatsbosbeheer zijn zegen aan het gebiedsplan, Raoul Beunen, universitair docent omgevingsbeleid bij de Open Universiteit en onderzoeker naar de implementatie van de Natuurbeschermingswet, vindt het voorstel niet goed genoeg. 'Dit is een dubieus plan, dat absoluut ten koste gaat van natuurbescherming', zegt hij in Trouw. 'Zou je in dit gebied alleen zeldzamere habitattypes creëren en de golfbaan weglaten, dan waardeer je natuur pas écht op, en dat is ook de bedoeling in Natura2000-gebieden. Een golfbaan - hoe je die ook inricht - tast de natuur aan.'

'Voorbeeld voor de rest van de wereld' 

Het ontwerp van de natuurgolfbaan van 2.775 meter (en de par-3 baan van 850 meter) is al gemaakt en komt van het architectenbureau Spogárd en VanderVaart, dat bestaat uit de Deen Philip Spogárd en de Nederlander Michiel van der Vaart. 

De andere Waddeneilanden zijn deels platte polder, deels duinkust, maar Terschelling is bijna één groot glooiend duinlandschap. Gemaakt voor golf. Van der Vaart is dan ook heel enthousiast over het project. 'Ik ben lyrisch over het projectgebied', zegt Van der Vaart. 'Met een natuurbaan in dit gebied gaan we terug naar de basis, hoe golf begon, in de duinen op ruw terrein. Het wordt in mijn ogen een baan die je eens in je leven moet spelen. Een curiositeit die weinig weg heeft van een moderne baan, hooguit iets van een baan als De Pan die ook heel natuurlijk in een prachtig bestaand landschap is gelegd.'

In de ogen van de architect zal de natuurgolfbaan de natuur niet aantasten, integendeel. Van der Vaart: 'Monotone dennenbossen veranderen in een terrein dat in alle opzichten fraaier en beter wordt. De fairways van de natuurbaan zullen breed zijn zodat betreding heel goed verspreid wordt. En het mooie is dat iedere bezoeker van Terschelling zonder auto op het eiland aankomt, de auto's blijven achter op het vasteland.'

Van der Vaart houdt er rekening mee dat de natuurgolfbaan op Terschelling een utopie blijft maar hij hoopt heel erg dat het wel gaat lukken: 'Dan hebben we een voorbeeld voor Europa, voor de rest van de wereld. Dan kunnen we laten zien hoe een natuurgolfbaan de natuur versterkt en worden golfbanen in andere natuurgebieden ook mogelijk.'

De Stichting Natuurgolfbaan Terschelling is onderdeel van Golfclub Terschelling, een vereniging die ruim 200 leden telt. De club heeft oefenfaciliteiten en een 9-holes strandbaan. In oktober, november en december wordt Camping De Kooi op het eiland veranderd in een 9-holes par-3 baan. 

Meer informatie: hogeduinenterschelling.nl en natuurgolfbaanterschelling.nl. Lees ook een artikel op de website van de NGF.

Golf op de Wadden

Tot nu toe bieden alleen Texel en Ameland golf. Tot voor kort waren het twee linksachtige 9-holesbanen, maar Texel heeft er in 2014 negen mooie duinholes bij gekregen en biedt nu een 18-holes baan aan.

Texel

'De uitbreiding van Texel was een bijzonder project, want we hebben van een vlak stuk land een duinlandschap gemaakt', vertelde architect Alan Rijks een paar jaar geleden aan GOLF.NL. De Texelse kan zich nu meten met de duinbanen aan de Noordzee; in de GOLF.NL Top-50 van beste banen van Nederland staat Texel op de 26ste plaats. 

De locatie maakt het golf extra bijzonder. De Waddenzee heeft in 2009 van Unesco de werelderfgoedstatus gekregen voor haar bijzondere universele waarde; er komen ruim 10.000 soorten dieren en planten voor in het gebied. En golf op de Waddeneilanden is een vakantie-ervaring. Zodra je op de veerboot stapt laat je de gewone, gehaaste wereld achter je. Het leven gaat er een stuk langzamer en de eilandbewoners zijn gastvrij. “Je bent er even een hele dag uit”, zegt architect Rijks. “Op de boot hoor je de zeemeeuwen, je ziet de zandbanken bij eb, soms zeehonden … De eenvoud van de eilanden in combinatie met de natuurlijke omgeving is een enorm mooie ervaring.” 

Niet alleen golfers profiteren van de nieuwe holes op Texel, de natuur ook. Een vlak weiland is omgetoverd in een duinachtig gebied, de natuurwaarden van het gebied zijn verhoogd. Al vóór de uitbreiding sprong de Texelse eruit op de jaarlijkse vogelteldag, een initiatief van de Koninklijke Nederlandse Golf Federatie (NGF), want elk jaar komen miljoenen trekvogels naar het waddengebied. De nieuwe holes zullen nog meer vogels en soorten aantrekken. Bekijk hieronder een baanportret van de Texelse uit 2015.

Wijzig je instelling en accepteer marketing cookies om deze video te kunnen bekijken.

Ameland

Op Ameland ligt sinds 1995 een glooiende, linksachtige 9-holes baan van architect Joan Dudok van Heel. De Amelandse, die zichzelf 'de eerste overzeese baan van Nederland' noemt, ligt ongeveer twee kilometer van zee en het is een feest om er te spelen. Naast de hoofdbaan ligt ook een korte par-3-baan.

Golfbaan Ameland werd dit jaar beoordeeld door GOLF.NL en kreeg een 8. In de GOLF.NL Top-40 van beste 9-holesbanen staat Ameland op de vijfde plaats.

De Domburgse ligt direct aan de kust op linksgrond (onvruchtbare gebied tussen zee en land) en is daarmee formeel de enige linksbaan van Nederland. Golfbaan Ameland ligt twee kilometer van zee en is aangelegd in een mix van kustlandschap met duintopjes en voormalig agrarisch land. Maar architect Joan Dudok van Heel heeft er in 1995 een licht glooiende linksbaan van gemaakt naar voorbeeld van de Old Course in St Andrews. In de verte liggen hoge duinen en spelers hebben te maken met een stevige zeewind. Overal in de baan zie je de vuurtoren van het eiland.

Spelen op Ameland is een heerlijke linksbaanervaring maar de baan verdient ook een hoog cijfer vanwege de variatie en het goede onderhoud door het greenkeepersteam van Hendrik Engels. Het is er bovendien stil en rustig. Golfbaan Ameland ligt in een Natura 2000-gebied (beschermde natuur). Lees de volledige baanbeoordeling van Ameland hier. 

Golf op het Duitse en Deense wad

Niet alleen op Texel en Ameland, ook op buitenlandse Waddeneilanden kan gegolfd worden. De Waddeneilanden liggen ten noorden van Nederland en Duitsland en ten westen van Denemarken.

• Op Norderney, een Duitse Waddeneiland, kunnen golfers terecht op een 9-holes linksbaan uit 1927. Informatie: gc-norderney.de.

• Op een ander Duits Waddeneiland, Insel Langeoog, speelt GC Insel Langeoog op een 9-holes baan uit 2009 van architect Christoph Staedler. De holes liggen in Nationalpark Wattenmeer. Informatie: golfclub-insel-langeoog.de.

• GC Föhr op het gelijknamige Duitse waddeneiland bestaat al sinds 1925. De oorspronkelijke negen holes van architect Bernhard von Limburger bestaan niet meer. De 27-holes baan bestaat nu uit negen holes uit 1970 van Frank Pennink en twee keer negen van architect Christoph Staedler (geopend in 1991 en 2009). Informatie: golfclubfoehr.de.

• Op het Duitse waddeneiland Sylt liggen vier 18-holes banen met als beste GC Budersand uit 2008, een 18-holes linksbaan van architect Rolf-Stephan Hansen. De andere drie banen zijn Golf-Club Sylt (1982, architect Donald Harradine), Marine-Golf-Club Sylt (in 2008 heeft architect Kenneth J. Moody een oude 9-holesbaan veranderd in een linksachtige 18-holes baan) en Golfclub Morsum auf Sylt (1964, architect Bernhard von Limburger; in 2009 uitgebreid door Christoph Städler.) Informatie: golfclubsylt.de, golf-morsum.de, golf-sylt.de, gc-budersand.de.

• Op Rømø, een van de Deense waddeneilanden, ligt een linksachtige 18-holes baan uit 2006 van ontwerper Michael Trasdal-Møller. Informatie: romo-golfklub.dk.

• Op het Deense waddeneiland Fanø, in Wadden Sea National Park, ligt Fanø Golf Links, de oudste baan van Denemarken. De eerste negen, van architect Robert Dunlop, stammen uit 1901, de tweede negen werden aangelegd in 1930. Informatie: fanoe-golf-links.dk.