Travel: golf in Cuba

Golf in Cuba. Niet het eerste waar je aan denkt bij het grote communistische eiland in de Caraïbische Zee. Logisch ook want sinds de revolutie van 1959 is Cuba een socialistische staat die de sport golf niet bepaald een warm hart toedraagt. Raúl Castro bestuurt sinds 2008 het land maar de initiële leider van het land na de revolutie was zijn oudere broer Fidel Castro. Die heeft destijds golf verbannen omdat het te elitair zou zijn.

Het leidde volgens hem tot kleinburgerlijke ideeën en was alleen bedoeld voor de rijken en paste daarom niet in het regime van de socialistische revolutionairen. Fidel Castro gaf de voorkeur aan honkbal. Het enige wat Fidel Castro ooit in het openbaar over golf heeft gezegd is: "Ik weet absoluut niets over deze dure sport." Fidels houding is nooit veranderd; hij haatte golf en waar het voor volgens hem voor stond, kapitalistische decadentie.

Eerste banen

Voor de revolutie waren er vooral korte banen op Cuba, met maar drie of zes holes. Deze werden in de jaren ’20 neergelegd. Zo was er Pinar del Rio, ten westen van Havana, Camaguey en Santiago de Cuba. Een van de eerste banen lag waarschijnlijk rond de suikerfabriek en raffinaderij in Cienfuegos. 

Bij de hoofdstad Havana ontwierp de bekende golfbaanarchitect Donald Ross (van oorsprong Schots maar hij leefde het grootste gedeelte van zijn leven in Amerika) al in 1911 een par 73 9-holes baan waar de leden van de Havana Golf Club gebruik van maakten. Het bestuur bestond alleen uit Engelsen en het was in feite een Engelse club. In de hoogtijdagen speelden Amerikaanse toppers als Ben Hogan, Gene Sarazen en Arnold Palmer er. Het baanrecord is 70, gevestigd door de Amerikaan Johnny Farrell. die 22 PGA-toernooien won en in 1928 eerste werd in het US Open.

Diplomatenbaan

Nu is de golfbaan in Havana bedoeld voor diplomaten en de club telt nog maar veertig leden, de meeste van hen zijn buitenlandse ambassademedewerkers. Het is er vervallen en er is nauwelijks onderhoud. 

Maar op een of andere manier heeft de baan in Havana de revolutie overleefd. Er is ook een teaching pro bij de Havana Golf Club, Johan Vega, die speelt van handicap 8. Zijn vader was greenkeeper. Hij kreeg zijn clubs van een Nederlandse bezoeker cadeau. 

Vega vraagt omgerekend zo’n 19 euro voor een les, maar er is weinig animo. Zelf oefent hij door de dag heen en zit wat in de schaduw. Een greenfee voor achttien holes is circa 43 euro. "De huidige Britse ambassadeur speelt niet", zegt Vega. "En Ierland heeft geen ambassade in Cuba. De meeste dagen heb ik de baan voor mezelf.”

Golf als katalysator

Cuba heeft een van de hoogste geletterdheidscijfers ter wereld. Het heeft procentueel gezien meer artsen dan waar dan ook. Als je ervanuit gaat dat golf een duurdere sport is voor hoger opgeleiden, dan zou je wat aantallen verwachten. Maar het grootste eiland in het Caraïbisch gebied heeft maar twee golfbanen en uit een bevolking van elf miljoen, slechts veertig geregistreerde golfers. Johan Vega: "We hebben een scratchspeler (handicap 0), Alexie Castallanos. Hij is net teruggekomen van een pokertoernooi in Italië. En Annia Blanco is onze topgolfster." 

Dat alles heeft natuurlijk te maken met de recente historie van het land. Maar Cuba ziet golf ondertussen wel als een mogelijke katalysator voor het toerisme. De bouw van veel nieuwe banen staat in de planning. Er zouden zelfs concrete plannen zijn om het grootste golfresort van Latijns-Amerika te ontwikkelen, de "Punta Colorada Cuba Golf Marina", op het meest westelijke punt van het eiland. Sommigen denken dat Cuba binnen dertig jaar een belangrijke golfbestemming zal zijn.

Dan moet er nog wel heel wat gebeuren want de enige golfbaan die er nu goed bij ligt, is Varadero Golf Club. Deze baan heeft vijf par-5 holes, acht par-4’s en vijf par-3’s die prachtig aan een lagune liggen. Rond de baan staan koninklijke palmen en amandelcactussen en er zijn allerlei bijzondere tropische vogelsoorten te spotten. En er liggen nieuwe golfballen voor je klaar. Het is overigens wel de bedoeling dat je de ballen die je niet verloren bent, weer netjes inlevert en eventuele andere equipment die je kunt missen. Ballen en golfspullen zijn namelijk schaars op Cuba.

Dertigduizend ronden

De baan in Varadero is verbonden aan het all-inclusive Melia Las Americas Hotel. Buiten het kantoor van de caddymaster hangt een bordje waarop staat dat je geen geld terugkrijgt als je je ronde niet kunt afmaken vanwege de invallende duisternis. Opmerkingen in het gastenboek variëren van “geweldige baan”, “heb acht ballen verloren” tot “de greens moeten sneller” en “er moet meer zand in de bunkers komen”. De greenfee bedraagt voor achttien holes circa 85 euro, voor negen holes 40 euro. 

Reynaldo Leon Diaz regelt de golfzaken bij Melia Las Americas en vertelt dat er circa dertigduizend ronden per jaar worden gespeeld. “We organiseren ook regelmatig toernooien zoals de Melia Las Americas Cup in mei, het Varadero-golftoernooi in september en Cuba Golf Cup in oktober. En we hebben de eerste golfacademie van Cuba opgericht. Daarvoor kwamen Canadese pro’s over om te helpen maar dat is nu niet meer nodig.”

Betoverend

Bijzonder is het clubhuis Xanadu Mansion waar ook een beperkt aantal exclusieve hotelkamers te reserveren zijn. Het historische gebouw dat in 1930 geopend werd, staat op een paradijselijke plek en kostte destijds meer dan een miljoen dollar om het te bouwen. De tuinen werden beplant met kokosnoot-, bananen-, avocado- en papayabomen. Papegaaien en kaketoesoorten werden er losgelaten om het nog tropischer en betoverender te maken. 

Er zijn zes kamers verdeeld over twee verdiepingen (van de zes), voor circa 225 euro per nacht. Je kijkt uit over zee en kunt op het terras genieten van een saxofonist terwijl je nipt aan een Mojito of Cuba Libre. Er is ook een restaurant, waar chef-kok Eduardo Lima Martin de scepter zwaait. Hij wordt beschouwd als een van de beste van het land. Iemand heeft ooit gezegd dat Cuba drie grote mislukkingen heeft: ontbijt, lunch en diner. Maar daar vind je niets van terug bij de specialiteiten van Lima Martin: warme Caraïbische kreeftsalade met soja, Canadees/Uruguayaanse chateaubriand en zijn visitekaartje wat betreft het dessert, haut cuisine appeltaart.

Meer informatie: varaderogolfclub.com. Dit artikel is ook verschenen in GOLF.NL Weekly 9 van 2017.