Stippelberg: een nieuwe heidebaan
Houtrak: nr 3 van de "polderbanen"
Golfbaan Wilnis (GC Veldzijde): nr 5 van de "polderbanen"
Beeld: Koen Suyk
In de GOLF.NL Top 50 van beste 18-holes banen in Nederland staan allerlei soorten banen: duin, heide, bos, polder. Dat is eigenlijk appels met peren vergelijken en daarom heeft GOLF.NL ook een paar ranglijsten op soort gerangschikt.

Top 3 Duinbanen

  1. Haagsche
  2. Noordwijkse
  3. Kennemer

De Haagsche, Kennemer en Noordwijkse zijn te beschouwen als duinbanen, seaside courses of linksbanen. Ze liggen tussen zee en vruchtbaar land; de Haagsche en Kennemer een paar kilometer landinwaarts, de Noordwijkse vlakbij het Noordzeestrand. 

De drie zijn zo goed, dat ze het ook goed doen op Europese ranglijsten. In de Top 100 of Continental Europe van het Britse blad Golf World staat de Haagsche op de zesde plaats, de Noordwijkse op negen en de Kennemer op de elfde plek. De Haagsche (Royal Hague) staat zelfs in de Top 100 Courses in the World van het Amerikaanse tijdschrift Golf Magazine (Golf.com), op de 92ste plaats. 

Top 10 Heidebanen

  1. De Pan
  2. Rosendaelsche
  3. Eindhovensche
  4. Hilversumsche
  5. De Hoge Kleij
  6. Swinkelsche
  7. Stippelberg
  8. Toxandria
  9. Heelsumse
  10. Geijsteren

Een heidebaan is het Nederlandse woord voor het Engelse woord heathland course. Een heidebaan ligt op een open terrein in het binnenland op schrale zandgrond. Naast heide is er lage begroeiing die je ook op links tegenkomt. Het terrein zit vol natuurlijke bulten en hobbels, net als bij een linksbaan. 

Heidelandschappen en de zandterreinen tussen zee en vruchtbare grond zijn de ideale gebieden voor golfbanen omdat deze gebieden glooiend zijn en goed draineren.

Een heidebaan heeft in het begin heel weinig bomen maar krijgt er vaak in de loop der tijd steeds meer bij en verandert soms zelfs in een bosbaan. De Hilversumsche is een voorbeeld van een heidebaan die langzaam in een bosbaan is veranderd, hoewel er pogingen worden gedaan om het oorspronkelijke heidekarakter terug te brengen (door te kappen en de heide te stimuleren)

De volgende banen uit de Top 50 kun je in min of meerdere mate ook als een heidebaan beschouwen: 

  • Rijk van Nunspeet (veel bomen maar schrale zandgrond)
  • De Gelpenberg
  • Anderstein
  • Haviksoord (veel bomen maar schrale zandgrond)
  • Hooge Graven
  • De Scherpenbergh

De oude Nederlandse heidebanen (De Pan, Rosendaelsche, Eindhovenschen en Hilversumsche) zijn in de afgelopen jaren herontdekt door buitenlandse baandeskundigen en je kunt stellen dat ze van wereldniveau zijn. In de Golf World Top 100 of Continental Europe staat De Pan op de derde plaats, de Hilversumsche op de twintigste plaats, Eindhoven op 33 en de Rosendaelsche op 45.

Banenkenner Chris Bertram van Golf World over De Pan: “Ik wist dat de baan goed was maar niet zó goed. De Pan stond altijd al hoog in onze lijst maar zo’n twintig plaatsen te laag, zo blijkt nu we de baan goed kennen. Dat komt mede omdat de Nederlanders zelf de banen aan de kust als hun betere beschouwen. Wij zien die zeebanen als producten van een hoge kwaliteit maar we waarderen banen met een heidekarakter ook extreem hoog. De Pan is de nummer-1 heidebaan van Nederland. Het is een heathland course die kan concurreren met die van ons in Groot-Brittannië.”

Van de 2.800 Britse en Ierse golfclubs zijn er 440 heidebanen.

Vroeger waren er in Groot-Brittannië en Ierland en Nederland heidebanen waar men op kortgemaaide heide speelde naar greens van gras. De hele baan inzaaien en maaien was in de begintijd te duur. In Nederland bestaat een baan waar de fairways nog steeds van heide zijn: De Ullerberg. De 9-holes Heidebaan Ullerberg werd in 1923 aangelegd door François Gerard Waller, president-directeur van de Koninklijke Nederlandsche Gist- en Spiritusfabriek in Delft. Ullerberg is sinds kort semiprivé, de erfgenamen van de familie Waller verhuren de baan aan groepen voor golfdagen (en de gebouwen op het landgoed voor ‘brainstormsessies op de hei’).

Op Landgoed Groenouwe in Loenen op de Veluwe ligt ook een prachtige privébaan waar de fairways van heide zijn. Wolter Broese van Groenou, die in Nederlands-Indië fortuin had gemaakt, bouwde hier in 1921 een familiehuis met een groot zwembad, twee tennisbanen en een 18-holes golfbaan. Nog altijd worden de heidefairways één keer per jaar gemaaid voor een familietoernooi, maar verder is het onderhoud op Groenouwe miniem. Alle bunkers zijn dichtgegroeid.

Het verschil tussen een heidebaan (heathland course) en parkbaan? Een heidebaan ligt op zand, een parkbaan meestal niet, de grond is er meestal vetter. Veel parkbanen hebben "tree-lined" holes (rijen bomen aan beide kanten). Een parkbaan oogt als een verzorgd stedelijk park. De fairways van een parkbaan zijn vlak of glooiend maar vertonen niet de bobbels en hobbels van een heidebaan of linksbaan.

Top 10 Polderbanen

  1. The Dutch
  2. The International
  3. Houtrak
  4. Broekpolder
  5. Wilnis
  6. Zeewolde
  7. Bentwoud
  8. Heemskerkse
  9. Sluispolder
  10. Goese

De oude zee- en heidebanen van Nederland zijn door de beste architecten aangelegd, in prachtige natuurgebieden en op zandgrond. Zand is goud als ondergrond omdat het regenwater meteen verdwijnt. De bal rolt door en de schrale grond is minder ziektegevoelig. 

Omdat de aanleg van golfbanen in natuurgebieden al snel niet meer was toegestaan, zijn de meeste nieuwe banen noodgedwongen in de polder aangelegd. Dus in een vlak polder- of landbouwgebied zonder begroeiing. Glooiingen worden kunstmatig aangebracht door grondverzet, zand wordt vanuit andere gebieden aangevoerd. In het algemeen zijn er veel waterhindernissen want met de grond die vrijkomt bij het graven van vijvers, kun je glooiingen aanbrengen. Als er veel bomen worden geplant, veranderen polderbanen langzaam maar zeker in parkbanen. 

In deze top 10 tellen The Dutch en The International mee als polderbanen maar de locaties zijn zo aangepast, dat je eigenlijk nauwelijks meer van een polderbaan kunt spreken.


  • Paginadatum 22 maart 2017
  • Auteur Redactie GOLF.NL
}