Tips

Heb jij last van tee-schaamte?

Golf is een technisch lastige en soms frustrerende sport. Waarom maken veel golfers het zich dan extra moeilijk door veel te lange holes te spelen? Tee-schaamte misschien?

“Houtrakkers slaan veel met hout. Het is een gevleugelde uitspraak op Golfclub Houtrak”, zegt Cees van der Baan, voorzitter van de baancommissie. De in Halfweg bij Amsterdam gelegen baan, in 1996 geopend en een ontwerp van architect Gerard Jol, is lang, 6107 meter van de gele tees en 5204 meter van rood. Houtrak speelt meestal ook extra zwaar omdat de holes op kleigrond liggen waar de bal weinig rol krijgt. En dus halen de Houtrakkers de houtjes vaak uit de tas om maar zo veel mogelijk afstand te overbruggen. Er is een groep leden die reuzetrots is op de reputatie van Houtrak als lange en moeilijke baan waar je van heel goede huize moet komen om je handicap te spelen. Maar er zijn veel meer leden die flink wat holes graag korter en daardoor vriendelijker speelbaar zouden zien. De zwijgende meerderheid noemt Van der Baan die groep. “We hebben een heel mooie en goede golfbaan, daar is iedereen het over eens. Maar de wens om een aantal holes in te korten van de gele en rode tees leeft al een tijd sterk. Alleen komen de meeste leden daar niet snel voor uit, ze willen zich niet laten kennen.”

Halsstarrige golfers

Van der Baan rijdt GOLF.NL in een buggy op een kille ochtend in februari langs een aantal holes van Houtrak. Generatiegenoten van de zeventigjarige voorzitter van de baancommissie spelen hun rondje op de door vele regenbuien drassige baan. Dik ingepakt tegen de koude wind slaan de mannen af van de gele tees. “Zelfs in deze omstandigheden gaan ze niet van rood”, zegt Van der Baan. Hetzelfde gebeurt op veel andere banen in Nederland. Liever dan kiezen voor een tee naar voren, zwoegen golfers voort op lange holes, uit vrees niet serieus genomen te worden. Tee-schaamte, het schijnt vaak voor te komen, en bijna altijd bij mannen. Dames- en herentees zijn in 2012 afgeschaft, genderneutrale kleuren kwamen ervoor in de plaats. Mannen die de bal niet heel ver slaan, zouden ook van blauw of rood kunnen spelen, maar in de praktijk kiezen ze bijna altijd geel, of dat nu een parcours oplevert van 6100 meter of 5500 meter. Vrouwen spelen van rood, de oranje tees worden zelden benut want onaantrekkelijk en vaak wel heel ver naar voren. Uit cijfers van diverse internationale golforganisaties blijkt dat veel golfers van de verkeerde – te ver naar achteren – tees spelen. Campagnes als Kies de tee die bij je past sorteren nauwelijks effect. Golfers blijken halsstarrig, ook al tonen onderzoeken keer op keer aan dat spelers die wel van passende tees spelen, veel meer lol in het spel ervaren.

Vriendelijker

Voor de zwijgende meerderheid bij Golflcub Houtrak is er goed nieuws: er ligt een door SPOGARD & VANDERVAART getekend plan een aantal tees te verplaatsen. “De witte tees blijven op hun plek maar van geel en rood gaat de baan ongeveer tweehonderd meter korter worden”, aldus Van der Baan die benadrukt dat de aanpassingen – ook een aantal bunkers wordt verplaatst – nog wel door het bestuur en de leden moeten worden goedgekeurd. Hij verwacht niet dat er veel weerstand zal zijn. “De absolute lengte van de baan blijft gelijk, wellicht dat we er zelfs een paar zwarte tees bij gaan maken; de longhitters kunnen hier ook in de toekomst hun hart ophalen. Maar voor de gemiddelde golfer die de bal minder ver slaat gaat Houtrak een stuk vriendelijker worden.” Van der Baan weet zeker dat veel leden daar gelukkig van gaan worden. “Na een eerste presentatie van het plan kwam een vrouwelijk lid naar me toe die zei: ik kan je wel zoenen, Cees.” Die vrouw was niet Kitty van Gilst, maar blij is ze wel met de aangekondigde veranderingen op haar club. “Als je kort maar recht slaat kom je er uiteindelijk ook wel, maar sommige holes inkorten gaat het spelplezier voor mij zeker vergroten.” De 71-jarige Van Gilst speelde lang hockey, golft inmiddels zeventien jaar, heeft handicap 19 en speelt van de rode tees. Met haar driver slaat ze ongeveer 140 meter. De lengte van de par-3-holes van Houtrak van rood: 122 meter, 134 meter, 143 meter en 149 meter. “Het is voor mij heel lastig de green te halen op die holes en dat geldt ook voor de vrouwen in mijn team (Van Gilst speelt donderdagcompetitie in dames 3, red). Het is natuurlijk geen ramp een extra slag nodig te hebben om bij een green te komen en met mijn handicap krijg ik aardig wat slagen mee. Golf hoort wat mij betreft ook uitdagend te zijn, je moet er moeite voor doen een bepaald niveau te halen. Maar zeker als je ouder wordt en minder ver slaat, is het fijn als sommige holes wat minder lang zijn.”

Machocultuur

Is de 140 meter die Van Gilst slaat met haar driver heel kort? Er zijn natuurlijk legio vrouwen die beduidend verder slaan, maar uit verzamelde data blijkt dat vrouwelijke golfers gemiddeld ongeveer 140 meter overbruggen met hun afslag. Bij het ontwerpen van holes en de keuze voor de afslagplaatsen gaan Nederlandse golfbaanarchitecten als Frank Pont en Michiel van der Vaart ook uit van ongeveer die afstand. Van der Vaart van het bureau SPOGARD & VANDERVAART is de man die het reconstructieplan voor het inkorten van de holes op Houtrak heeft getekend. De golfbaanarchitect die banen als De Stippelberg en De Kroonprins op zijn CV heeft staan, spreekt van een machocultuur op veel clubs. “Als je het idee oppert holes korter te maken, stuit je als architect bijna altijd op weerstand. Op clubs zijn de betere golfers vaak heel invloedrijk, en dat zijn meestal mannen die ver slaan en de tees het liefst een heel eind naar achteren willen. Prima, zeg ik dan, maar gun de golfers die van geel en rood spelen wel kortere holes.” Dat gaat op Houtrak dus waarschijnlijk gebeuren en een heel ingrijpende operatie is daar niet voor nodig. Van der Vaart: “Op een aantal holes brengen we de gele tee naar de plek van de huidige rode en er komen een aantal nieuwe rode tees.”

Succeservaring

Zo simpel kan het dus zijn en volgens Van der Vaart gaan meer banen kiezen voor korter. “Ik merk dat er sprake is van een kentering. Het besef dringt door dat golf vooral leuk moet zijn voor een zo groot mogelijke groep spelers. Op Golfclub Havelte (Drenthe) heb ik bij een recente renovatie 150 meter afgesnoept van de gele tees en daar is iedereen blij mee.” Afstand is natuurlijk niet de enige factor die de moeilijkheid van een hole bepaalt, bunkers, water, rough zijn ook belangrijk. “Maar lengte is wel de voornaamste bottleneck, zeker voor beginnende golfers en hogere handicappers met een lage swingsnelheid”, aldus Van der Vaart. Frank Pont, architect van banen als de Swinkelsche en The Links Valley, gaat zeker bij de gele en rode tees daarom ook steeds vaker voor korter. “Rood is op veel banen boven de vijfduizend meter, ik vind 4800 meter meestal beter en eerlijker. Dan kan een grotere groep spelers net wel over een bunker of waterhindernis komen, meer greens in regulation halen en ook eens putten voor een echte birdie.” De succeservaring, noemt collega Van der Vaart dat. “Er is op zich weinig mis mee om de green van een par 4 pas in vier slagen te halen als je op die hole met je handicap twee slagen krijgt. Maar veel leuker is het als een golfer met een hoge handicap greens ook af en toe in regulation kan halen.”

Asymmetrisch ontwerp

Kortere holes betekent uiteraard wel een andere courserating en minder slagen mee krijgen. Maar hoe erg is dat als er veel meer golfplezier tegenover staat? Kort moet natuurlijk niet saai worden. Pont: “Als architect streef je ernaar een zo groot mogelijke groep golfers zo veel mogelijk plezier te gunnen. De uitdaging is holes voor alle type golfers, ook de shorthitters, speelbaar en toch aantrekkelijk en spannend te maken. Dat is niet altijd eenvoudig, maar ik denk dat ik er steeds beter in slaag.” Met dank ook aan zijn moeder. Pont: “Ik heb veel gegolft met mijn moeder. Zij speelde van handicap 24, sloeg heel recht maar kort met weinig spin, zoals veel vrouwen die fysiek nu eenmaal minder sterk zijn. Ze was gedwongen veel houtjes te slaan om over bunkers of water te komen. Als dat lukte rolde de bal vaak over de green want ze kon met haar swingsnelheid weinig hoogte ontwikkelen.” Met dat beeld voor ogen kiest Pont niet alleen voor korter, maar vaak ook voor wat hij een asymmetrisch ontwerp van de hole noemt: bunker(s) links bij de fairway, dan alleen een bunker rechts voor de green, niet ook links nog een bunker. “Dat geeft golfers als mijn moeder de mogelijkheid de bal laag langs de bunker naar de vlag te spelen, met bunkers links en rechts voor de green haal je die optie weg.”

Overstag

Het zijn zeker niet alleen hogere handicappers die gelukkig worden van wat kortere en daardoor makkelijker speelbare holes. Joyce Heyster won in Nederland diverse nationale titels en was talloze keren clubkampioen op de Haagsche Golf & Country Club. Heyster, 69 jaar inmiddels, speelt nog altijd van handicap 7,7. Ze woont al een paar jaar voornamelijk in Spanje waar ze lid is op Guadalmina, een ook bij veel Nederlandse golftoeristen bekende club aan de Costa del Sol met 36 holes. Heyster speelde de South Course tot voor kort van 5000 meter van de rode tees. “Ik golf meestal met een groep wat oudere vrouwen met handicaps van 4 tot ongeveer 12. We begonnen het plezier op de South Course steeds meer te verliezen, stonden alleen maar houtjes te meppen of moesten van die lullige korte tussenslagjes doen omdat we niet meer over hindernissen kwamen.” Onlangs zijn de scorekaarten aangepast, Heyster en haar golfvriendinnen spelen nu een parcours van 4700 meter. Dat ging niet bepaald zonder slag of stoot. “Alles bij elkaar zijn we bijna drie jaar bezig geweest om dit erdoor te krijgen. Met een kleine groep begonnen, steeds meer voorstanders gekregen en vervolgens een uitgewerkt plan voorgelegd aan het bestuur. In het bestuur zitten voornamelijk mannen, die vonden het maar gezeur; mannen hebben geen enkel idee hoe ver vrouwen slaan. Maar uiteindelijk is het bestuur toch overstag gegaan.”

Extra tees

De gekleurde tees op Guadalmina – op de South en North Course – zijn verdwenen, alleen de afstanden vanaf de verschillende afslagplaatsen worden nu nog aangegeven. Golfers op South kunnen kiezen voor 6100, 5800, 5500, 5000, 4700 of 4400 meter. Een kortere baan betekent natuurlijk ook een andere courserating en minder slagen mee. Heyster: “Van 5000 meter krijg ik met handicap 7,7 tien slagen, van 4700 meter zeven. Die drie slagen lever ik heel graag in voor het extra spelplezier. Onze golfgroep staat echt te juichen nu we bepaalde holes weer kunnen spelen zoals ze bedoeld zijn.” Zes verschillende tees zoals op Guadalmina, het is luxe, weet ook architect Van der Vaart. “In Amerika zijn banen met soms wel acht verschillende afslagplaatsen, dat helpt heel erg om het spel aantrekkelijker te maken voor de verschillende type spelers.” Maar extra tees betekent ook meer onderhoud en kosten, dus zes of zelfs acht tees zullen er op de meeste banen in Nederland niet snel van komen. Wat wel makkelijk haalbaar is? Tees verschuiven zoals Houtrak van plan is zodat de leden iets minder vaak de houtjes uit hun tas hoeven te halen. En net als op Guadalmina de kleurentees vervangen door afstanden, zodat het stigma rood is voor vrouwen automatisch verdwijnt. Er zijn ook in Nederland al banen, Bernardus Golf bijvoorbeeld, die voor afstanden in plaats van kleurentees hebben gekozen. Hopelijk helpt dat meer golfers naar de tees die passen bij hun golf-kwaliteiten. Zodat ze meer plezier beleven aan de sport en we nooit meer hoeven te spreken over tee-schaamte.