Arnout Janmaat, de archivaris van de NGF-commissie Erfgoed, heeft artikelen geschreven voor verschillende clubbladen. Dit artikel gaat over de eerste jaren van de Keppelse en de eerste vrouwelijke voorzitter van een Nederlandse golfclub.

Wie was toch de eerste voorzitter van de Keppelse Golfclub? Lange tijd bleef Marguérite van Heeckeren van Enghuizen (1878-1938) een onbeschreven blad in de geschiedenis van de club. Een gemis, want de barones was de eerste vrouwelijke voorzitter van een Nederlandse golfclub en verdient alleen daarom al een uitgebreidere biografie dan de minimale informatie die er tot dusver over haar bekend is. 

Recentelijk werd al duidelijk Marguérite zeker geen onbekende was met golf en de opgedoken notulen van de club laten zien dat ze niet louter een ceremoniële maar een actieve voorzitter was. Nieuw onderzoek maakt bovendien duidelijk dat de Marguérite uit een sportief nest kwam en deze levenshouding ook doorgaf aan haar kinderen.

Marguérite’s liefde voor het moderne fenomeen sport werd met de paplepel in gegoten. Vader Guillaume (Willem) van Heeckeren stond zelfs bekend als een echte ‘sportsman’, wat betekende dat hij uitblonk in meerdere sporten. (1) Hij was in het laatste decennium van de negentiende eeuw een van de weinigen die in Nederland het ‘parforce jagen’ beoefende, een uiterst kostbare manier van jagen die in Frankrijk veel beoefend werd: ‘Reinaart werd uit Frankrijk geïmporteerd en met tien koppels toog men aan het werk.’ (2)

Private Vrijland Golf Course

Hij organiseerde dit soort jachtpartijen op het familielandgoed Sonsbeek. Op Vrijland, nabij Schaarsbergen, deed hij aan ‘chasse à courre’. Met honden joeg hij op reeën in de beboste omgeving. (3) Landgoed Vrijland kocht Van Heeckeren in 1897 van de de familie Coers, van wie grootvader Jacob in opdracht van Hendrik Jacob Carel Johan baron van Heeckeren, de grootvader van Marguérite, kasteel in Enghuizen in de bekende pompeuze Italiaanse stijl verbouwde. Op Vrijland liet Willem een huis in Engelse cottage-stijl liet optrekken. Het aardige van deze locatie voor dit verhaal is dat er op Vrijland een golfbaan gelegen heeft: ‘Private Vrijland Golf Course’. 

Wanneer deze is aangelegd is niet duidelijk, maar de barones heeft hier vrijwel zeker kennis gemaakt met golf. In 1903 verkocht vader van Heeckeren het landgoed namelijk aan Jan Anne Baron van Pallandt van Walfort (1866-1936), de latere voorzitter van het Nederlandsch Golf Comité. En deze baron was geen onbekende van Marguérite. De man met wie zij in 1906 trouwde, Adolph Zeyger van Rechteren Limpurg (1863-1918), was goed bevriend met hem. Beide heren behoorden tot de vroegste beoefenaars van golf. Nog voordat de Haagsche Golf Club definitief werd opgericht speelden zij al op de ‘schapenweide’ bij Clingendael. In 1897 werd Adolph clubkampioen van de Haagsche. Na hun trouwen resideerde Adolph en Marguérite op Kasteel Rechteren in Dalfsen, waar zij drie kinderen kregen.

In 1918 overleed Adolph van Rechteren Limpurg. Vijf jaar later werd Marguérite vrouw van Enghuizen en Beverweerd, toen haar oom Hendrik Jacob Karel Johan in 1923 ongehuwd overleed en Marguérite deze titels en bijbehorende landgoederen erfde.

Schilderij

Dat de familie Van Rechteren een sportieve was blijkt uit een schilderij uit 1925. Hierop vereeuwigde Adolph Pirsch, de in Haarlem woonachtige Oostenrijkse portretschilder die eerder vader en moeder schilderde, de drie kinderen. Net als voor de kinderen van Dr. Nicolaas Tulp op het beroemde schilderij uit de Gouden Eeuw werd gekozen voor een sportieve setting, om status en deugdzaamheid uit te drukken. Van links naar rechts: Lutgardis (1908-1989) in gedecolleteerde japon, Adolph Reinhard Zeyger (1909-1962) in tenniskleding met twee collies aan zijn voeten en Adolph Sweder Hubertus (1910-1972) in dezelfde outfit met een tennisracket in zijn rechterhand. 

Het was dus niet zo verwonderlijk dat Marguérite van Heeckeren van Enghuizen in 1926 aan de wieg stond van de Golfclub Enghuizen. Ze had de sportieve inborst, het land en met de oranjerie een clubhuis in de aanbieding. Zoon Rein was meteen een van de betere spelers. In augustus 1927 won hij de door Mevrouw van Pallandt - dochter van golfpionier Aalbrecht Del Court van Krimpen - uitgereikte maandbeker. De verslaggever van De Corinthian was lovend over zijn prestatie: ‘Hij maakte een hole beneden bogey en putte verdienstelijk. Jammer, dat hij zoo weinig gelegenheid om te spelen heeft, aangezien het hem aan aanleg geenszins ontbreekt.’ (4)

Naast tennis en golf werd ook de jacht door de zonen Van Rechteren beoefend. In navolging van opa en vader waren zij echte sportsmen dus, met een eigen golfbaan in de achtertuin. 

(1) Sport in beeld, 27/3/1928.
(2) De revue der sporten, 23/12/1908.
(3) Rob Coers, ‘Het landgoed Vrijland gelegen te Schaarsbergen onder Arnhem’, Arnhem de genoeglijkste 10:3 (1990) 113-124.
(4) De Corinthian, 19/8/1927.

Bekijk fragmenten van foto's in de galerij boven dit artikel.

Lees ook een eerder verschenen artikel: De eerste vrouwelijke golfbestuurders. 

Interesse in de geschiedenis van golf, colf en kolf? Kijk op golfgeschiedenis.nl.