Golfreizen
Interview
Toen mijn medespeler vertelde dat zijn vader de uitvinder was van de radarcontrole, viel mijn mond even open. Dat de flitspaal een Nederlandse uitvinding was, wist ik ergens wel. Maar ineens stond ik naast de zoon van dé man die wereldwijd de verkeersveiligheid veranderde. Reden te over om een portret te schrijven over deze golfer.
De naam Gatsonides is onlosmakelijk verbonden met uitvindingen. Vader Maurice 'Maus' Gatsonides begon zijn carrière niet achter de tekentafel, maar achter het stuur. Als rallycoureur stond hij bekend om zijn lef en snelheid. Zo won hij bijvoorbeeld De Rally van Monte Carlo in 1953. Maar hij had meer in zijn mars: een scherp oog voor techniek en een ontembare drang om dingen nauwkeuriger en eerlijker te maken, gepaard met humor.
Haal de mens uit de meting, laat techniek het werk doen
Maus bleef naast uitvinder ook coureur. Hij was lid van de legendarische 'Club van 144', een exclusief gezelschap van sporters die in hun tak van sport -nationaal dan wel internationaal- op prominente wijze hebben gepresteerd. Binnen het genootschap zijn dan ook vele nationale, Europese, wereld- en olympische kampioenen aanwezig.
Binnen dit gezelschap was het destijds Prins Bernhard die de aanzet deed tot de eerste bekende uitvinding: aantikplaten voor zwemmers. "Bernhard was even daarvoor in Rome aanwezig bij zwemwedstrijden en zei tegen mijn vader: 'jij moet eens met je technische vingers iets bedenken dat de zwemtijden eerlijker gemeten worden', en zo ontstond het idee." Zonder de menselijke factor die altijd nét te laat of te vroeg drukte op een stopwatch. "Het was een simpele maar revolutionaire gedachte: haal de mens uit de meting, laat techniek het werk doen."
Diezelfde filosofie had eerder geleid tot zijn beroemdste uitvinding: de snelheidsmeter die de basis vormde voor de flitspaal. Tot die tijd stonden politieagenten langs de weg met een stopwatch en een spiegeltje, om snelheden te meten. Een onbetrouwbare methode, afhankelijk van de mens die altijd scherp en punctueel moest zijn. Maus bedacht een systeem dat geen menselijke handeling nodig had: objectief en eerlijk.
Weet je wel hoeveel geld je aan mij verloren hebt als je weleens te hard rijdt?
Met twinkeling in zijn ogen vertelt zoon Tom Gatsonides waar ik die dag een ronde mee had gegolft de anekdotes van zijn vader. "Hij maakte er een sport van om de politie te slim af te zijn. Als er een agent met stopwatch stond, gaf hij vol gas aan het begin van het traject en remde vlak bij die agent. Daarna vroeg hij droogjes: 'Weet je hoe laat het is?' Je kunt je voorstellen dat die agent wel door de grond kon zakken van ergernis."
Het idee van vader Maus groeide uit tot een bedrijf: Gatsometer. Eerst nationaal, daarna internationaal. Toen Tom het stokje overnam, gaf hij het bedrijf internationale allure. Onder zijn leiding werden de systemen verfijnd, uitgebreid en wereldwijd uitgerold.
Vandaag de dag zijn er Gatso-flitspalen in tientallen landen te vinden. Ze meten niet alleen snelheid, maar ook roodlichtovertredingen en steeds vaker complexe verkeersstromen. "Wat bij mijn vader begon als oplossing voor eerlijk meten, groeide uit tot een hele industrie", zegt Tom trots. "En nu zetten mijn zoons dat werk weer voort. Dat doen ze goed."
Als je 'de mens achter de flitspaal' niet zou kennen, zou je hem wellicht vervloeken. Integendeel: wie hem ontmoet, leert een warme, optimistische persoonlijkheid kennen. Op de golfbaan straalt hij rust en vertrouwen uit. Hij coacht, moedigt aan en deelt kleine tips die iedereen kan waarderen.
Zijn humor is al net zo verwarmend. Toen er in de flight werd gesproken over zijn leven voor het pensioen zei hij: "Weet je wel hoeveel geld je aan mij verloren hebt als je weleens te hard rijdt?" Daar voegt hij dan in één adem aan toe: "Maar het verkeer is er voor jou en je kinderen wel veiliger op geworden, dus de uitvinding van mijn vader is louter positief."
Zelfs bij het maken van de foto voor dit artikel neemt hij de regie: "Zo moet je staan, een beetje links van de bloemen. Dan komt het beter uit", en daar heeft hij gelijk in. "En ik kan het zeggen, Ik ben verantwoordelijk voor de meeste foto’s die wereldwijd worden gemaakt."
Golf bracht Tom niet alleen sportief plezier, maar ook bijzondere reizen. Samen met zijn vrouw, die spijtig genoeg twee jaar geleden overleed, trok hij met zijn clubs de wereld over. "Deze golfschoenen hebben op alle continenten gelopen", vertelt hij met een mengeling van trots en weemoed. Van Europa tot Amerika, van Azië tot Afrika: overal vonden ze een baan om samen te spelen.
Gatsonides is 82 jaar jong, maar in een buggy zal je hem niet gauw zien rondrijden. Drie dagen golfte hij 18 holes met zijn trolley op een alles behalve vlakke baan. Hij is fitter dan ondergetekende (en dat is geen overdreven constatering). Met handicap 14,6 - die hij weet te spelen - een swing om een puntje aan te zuigen, een fit en vitaal lijf, vriendelijk en bescheiden. Tom is een voorbeeld voor onze sport. Een ontmoeting waar ik met warmte aan terugdenk.
