Gebrandmerkt als valsspeler
You cheated. Twee woorden die het leven van Constant Smits van Waesberghe voor een groot deel hebben bepaald. Deze maand precies 25 jaar geleden stapte het grote Nederlandse golftalent dolblij de achttiende green af van golfbaan La Grande Motte bij Montpellier. Na zes zenuwslopende dagen Qualifying School was de Tourkaart veroverd; zijn droom, spelen op de European Tour, ging uitkomen.
De blijdschap slaat snel om in woede en verdriet als Smits van Waesberghe beschuldigd wordt van vals spel. Volgens zijn medespelers, de Zweed Mathias Grönberg en de Welshman Neil Roderick, heeft de Nederlander zijn bal na markeren op hole drie en vier ruim een centimeter (een halve inch) dichter bij de hole teruggeplaatst. Smits van Waesberghe staat perplex. De 23-jarige golfer uit Brabant is zich van geen kwaad bewust, zegt er helemaal niets van te begrijpen.
Mentale klap
Ruim een uur later is hij officieel gediskwalificeerd. Smits van Waesberghe kan ontkennen wat hij wil, de toernooileiding van de PGA European Tour gelooft Grönberg en Roderick. Het is twee tegen één en dat is voor de Tour voldoende bewijs. Geen Tourkaart, niet spelen op de European Tour, maar gebrandmerkt als valsspeler moet Smits van Waesberghe terug naar Nederland. Als golfer herstelt hij nooit meer van die enorme mentale klap. Toch noemt Smits van Waesberghe het drama dat hem 25 jaar geleden op La Grande Motte overkwam nu “een geschenk.” Waarom? Dat volgt later, eerst terug naar 14 november 1991, de laatste ronde van de Qualifying School op La Grande Motte bij Montpellier. Smits van Waesberghe weet dat hij met nog twee holes te spelen een birdie moet maken om de laatste Tourkaart te bemachtigen. “Ik stond na zestien holes op +12. We speelden in de laatste flight en ik kreeg door dat +11 nodig was voor een Tourkaart. De omstandigheden waren die week heel zwaar met regen en veel wind, ook op de slotdag. Gelukkig had ik op de twee laatste holes de wind in de rug.”
Hoe was het contact met Grönberg en Roderick tijdens die laatste ronde? Had je het gevoel dat er iets speelde?
“Nee, ik heb niets gemerkt. We spraken nauwelijks met elkaar, maar dat is niet vreemd in een laatste ronde van de Qualifying School. Er staat zo veel op het spel, aan een praatje over het weer heb je weinig behoefte. Man, die Qualifying school is door de spanning die er op staat, echt verschrikkelijk.”
Onder grote druk maakte je birdie op hole zeventien, een par vijf, en par op achttien voor +11. De Tourkaart was binnen.“Ja, op de slag. Ik had liever een betere Tourkaart willen hebben maar ik was natuurlijk vooral heel blij dat het was gelukt.”
Grönberg en Roderick kwamen te kort, die zullen flink teleurgesteld zijn geweest?“Roderick was al vrij snel kansloos, maar Mathias was wel erg teleurgesteld, hij miste de Tourkaart op een paar slagen (twee, red).”
Wat gebeurde er toen jullie de baan afliepen?“Ik ging het clubhuis in om de scorekaarten te controleren en te tekenen. Toen Mathias en Neil niet kwamen opdagen, hoorde ik van de official van de Tour dat ze in gesprek waren met Michael Tate (referee van de Tour, red). Ik ben naar hen toe gegaan en vroeg wat er aan de hand was. Mathias reageerde als eerste en zei: you cheated.”
Wat was jouw reactie?“Ik was in shock, ik begreep gewoon niet wat me overkwam.”
Je zou de bal na markeren dichter bij de hole hebben teruggeplaatst.“Mathias zei dat hij dat op hole drie had gezien. Op hole vier vroeg hij Neil mee te kijken en die verklaarde ook dat ik de bal dichter bij de hole had teruggelegd. Daarna hebben ze niet meer hebben gekeken omdat ze zich op hun eigen spel wilden concentreren. Dat was ook de reden dat ze niet meteen iets hebben gezegd maar gewacht hebben tot na de ronde.”
Verklaring
Wat gebeurde er vervolgens?“John Paramor (Chief referee van de Tour, red) en Andy McFee (Director Tour Qualifying School, red) kwamen erbij. Mathias en Neil moesten steeds markeren, de bal oppakken en terugplaatsen, voordoen wat er in hun ogen was gebeurd.”
En jij?“Ik stond er bij en zei I can’t believe it. Natuurlijk ontkende ik ook, maar ik was te verbouwereerd om veel meer te zeggen. Een centimeter dichter bij de hole, waarom zou je dat doen, wat voor voordeel heb je daar nou van? De caddies werden ook gehoord maar die zeiden niets ongeoorloofds gezien te hebben.”
Wanneer kreeg je het gevoel dat je toch gediskwalificeerd zou worden?“Mathias en Neil bleven volhouden dat ik opzettelijk mijn bal verkeerd had teruggeplaatst, toen wist ik dat het een lastig verhaal ging worden. De Tour kwam later met een verklaring waarin werd gezegd dat ze er niet van uitgingen dat spelers bewust een andere speler zouden benadelen, dat ze vertrouwden op hun eerlijkheid. Het was het woord van Mathias en Neil tegen dat van mij. Twee tegen één en dus dolf ik het onderspit.”
Heb je het idee dat je bent geflikt door Grönberg en Roderick?“Natuurlijk gaat dat door je heen, je speelt die film keer op keer af. De vijfde ronde speelde ik ook met Mathias en Neil. Mathias speelde niet goed, ging schelden en met stokken gooien, werd driftig. Het werd zo erg, dat ik er last van kreeg en een referee liet komen.”
Dat zal Grönberg niet hebben gewaardeerd.“Mathias en ik hadden allebei enorme ego’s. Ik was 23, hij een paar jaar jonger (twee jaar, red). De Zweedse coaches zagen in Mathias een groot talent en hij geloofde zelf ook erg in zijn mogelijkheden. Hij was arrogant, maar ik was misschien nog wel arroganter. Die twee ego’s botsten in die vijfde ronde.”
Denk je dat dat incident een rol heeft gespeeld de volgende dag?“Dat ga je denken, maar uiteindelijk geloof ik niet dat Mathias mij heeft willen terugpakken. Ik denk dat hij echt meende dat ik de bal opzettelijk verkeerd heb teruggeplaatst. Ik heb mezelf natuurlijk ontelbare keren afgevraagd of ik iets fout had gedaan, de bal anders terugleggen om een spikemark te vermijden bijvoorbeeld, maar dat is gewoon niet gebeurd.”
Hoe kijk je naar de rol van Roderick?“Neil heeft zich volgens mij laten meeslepen door Mathias. Ik heb later via via ook vernomen dat hij spijt had van wat er was gebeurd, maar of dat echt zo is, weet ik niet.”
Inbraak
Wat heb je gedaan toen de diskwalificatie een feit was?“In de kleedkamer heb ik met mijn vuist heel hard tegen een locker geslagen. Dat weet ik nog goed want het deed serieus pijn. Ik was zo boos, voelde me zo machteloos, ik moest me afreageren. Daarna ben ik met Tristan (Schilstra, de caddie die week van Smits van Waesberghe, red) naar het appartement gegaan, alle spullen in de auto gegooid en meteen weggereden. We hadden nog niets gegeten, bij het eerste wegrestaurant zijn we gestopt. Toen we terugkwamen was er ingebroken in de auto. Mijn golfspullen lagen er nog maar twee koffers waren weg.”
14 november 1991, een mooie dag uit het leven van Constant Smits van Waesberghe…“Toen we aangifte hadden gedaan, het raam hadden afgeplakt en weer in de auto stapten was het al een uur of elf. Ik dacht: het enige wat er nu nog aan ontbreekt is een ongeluk straks, dat zou de ellende compleet maken.”
Je kwam gelukkig heelhuids terug in Nederland. Hoe waren de reacties?“Wisselend. Aan de ene kreeg ik veel steun, maar ik voelde ook de twijfel: Zou hij het misschien toch gedaan hebben? Dat was heel pijnlijk. Er is voor een golfer niets zo erg als bekend staan als cheater. Er was flink wat aandacht in de pers. Ik was, samen met Dennis Bergkamp, te gast in het sportprogramma van Barend & Van Dorp. Op televisie heb ik uitgebreid mijn verhaal kunnen doen, dat voelde goed. Ik was op zoek naar rechtvaardigheid, wilde me rehabiliteren. De diskwalificatie juridisch aanvechten bleek kansloos maar ik kon drie maanden na de Qualifying School nog wel mijn verhaal doen bij een commissie van de European Tour.”
Hoe verliep dat?“Uitermate teleurstellend. Ik ging er hoopvol heen, maar al snel bleek dat voor de commissie vooraf al vaststond dat ik schuldig was. Dat was opnieuw een enorme dreun.”
Een jaar later speelde je weer Qualifying School. Hoe ging dat?“Ik miste de cut op een slag. Het was meteen ook mijn laatste keer Qualifying School. Als ik terugkijk, was die veroordeling voor vals spel ook het einde van mijn carrière. Ik heb het nog wel een paar jaar geprobeerd, maar ik was niet meer de golfer die ik daarvoor was.”
Wat was het verschil?“Ik wilde revanche, mijn gelijk halen, per se laten zien dat ik op de European Tour thuishoorde maar de overtuiging was helemaal weg. Ik was kwetsbaar geworden, miste de arrogantie en het gevoel van onoverwinnelijkheid, mijn uitstraling op de golfbaan was veranderd. In 1995 ben ik gestopt met spelen en ben ik begonnen aan de opleiding tot PGA-professional. In totaal heb ik vijftien jaar golfles gegeven.”
Hoe vaak heb je gedacht: als ik in 1992 wél de European Tour was opgegaan had ik een heel mooie carrière kunnen hebben?Na lang nadenken: “Dat heb ik natuurlijk wel gedacht, maar het heeft vooral jaren geduurd voor ik me kon neerleggen bij wat me die dag op La Grande Motte is afgenomen. Ik snapte het gewoon niet, daarom heeft het jaren geduurd voor ik het een plek kon geven.”
Heb je Mathias Grönberg ooit nog gesproken?“Nee. Ik kwam hem een paar maanden na de diskwalificatie wel tegen bij een toernooi in Azië, maar we hebben elkaar genegeerd.”
Geschenk
Wat zou je doen als hij nu voor je stond?“Ik zou hem een hand geven en zeggen: bedankt voor het geschenk, Mathias.”
Geschenk?“Ja. Ik was een heel vervelende arrogante jongen die alleen met zichzelf bezig was. Speel je met Smits van Waesberghe? Nou, veel plezier. Zo werd er in die tijd over mij gesproken. Ik ben een heel ander en veel leuker mens geworden door dat incident. Dingen overkomen je niet voor niets. Ik denk dat het Tourleven mij uiteindelijk ook niet gelukkig had gemaakt. Het is mooi als je succesvol bent, maar ook erg beperkt. Wat er 25 jaar terug op La Grande Motte gebeurde, was op dat moment verschrikkelijk, maar jaren later ben ik het gaan zien als een levensles. Wat ik nu doe en waar ik heel gelukkig in ben (zie kader Hole 18) had ik zo goed als zeker niet gedaan zonder die diskwalificatie. Daarom noem ik het nu een geschenk.”
Hoe staat het met de liefde voor golf, is die er nog?“Die liefde is een tijdje weg geweest maar is nu helemaal terug. Als ik speel besef ik iedere keer weer hoe bijzonder golf is. Ik ben nu 48 jaar, over twee jaar wil ik het ELTK bij de senioren spelen, dat zou ik erg leuk vinden.”
Zou je iets willen doen voor topgolf in Nederland?“Absoluut. Golf is mijn roeping, zo zie ik het nog steeds, van golf weet ik heel veel. Wat ik in het bedrijfsleven doe, zou ik graag ook in golf willen doen: coaches opleiden en begeleiden. Welke ingrediënten zijn nodig om topspelers af te leveren, wat is er nodig om de top te halen? En goed kijken naar de ware drijfveren van jonge talenten. De European Tour halen is een lange en zware weg en slechts voor een enkeling weggelegd. Alles moet kloppen om succesvol te zijn als topgolfer.”
Grönberg reageert
Toen GOLF.NL contact zocht met Mathias Grönberg om te vragen wat er volgens hem allemaal was gebeurd op die 14 november 1991, zei hij zich zorgen te maken over wat het artikel zou opleveren voor Smits van Waesberghe. “Hoe kan hier iets positiefs uitkomen voor Constant?”, vroeg hij meerdere keren. Pas nadat Smits van Waesberghe Grönberg had gebeld om te zeggen dat hij achter het artikel stond en geen rancune voelde, wilde de 46-jarige Zweedse golfer met vier overwinningen op de European Tour achter zijn naam, zijn versie van het verhaal vertellen.
“Zonder er al te gedetailleerd op in te willen gaan, kan ik zeggen dat ik me die Qualifying School van 25 jaar geleden goed kan herinneren en dat ik geen spijt of twijfel heb over mijn rol. Ik wilde liever niet in de situatie komen dat ik Constants spel zou moeten melden, maar zowel Neil Roderick als ik vond dat we de officials moesten waarschuwen. Op het hoogste niveau gepakt worden op vals spelen maakt alles kapot. Jammer genoeg heb ik het verscheidende andere spelers zien doen en het is helemaal frustrerend om het van zo dichtbij te zien. Ik ben blij dat Constant nu gelukkig is en een succesvolle carrière heeft. Dit was duidelijk een van de ergste dingen die hem is overkomen, zo niet het ergste. Het bewijst dat als je bereid bent om hard te werken en leert van de tegenslagen, je er sterker uit kunt komen.”
Dit verhaal verscheen in de GOLF.NL Weekly 23
